Psycholog a psychiatra?
Psycholog a psychoterapeuta?
Psychoterapeuta a psychiatra?
Do kogo jednak się udać? Bardzo często mylone bywają zawody psychiatry, psychologa i psychoterapeuty.
Chociaż wszystkie te profesje zajmują się pomaganiem w sytuacji problemów psychicznych, ich kompetencje i metody działania są różne.
Poznaj te różnice, aby zrozumieć kto najlepiej pomoże Ci w Twoim problemie.
Kim jest psycholog? Czym się zajmuje psycholog?
Psycholog to osoba, która ukończyła studia wyższe magisterskie na kierunku psychologia.
Choć zawód psychologa nie jest aż tak szczegółowo określono prawnie, jak zawód psychiatry, istnieje Ustawa o Zawodzie Psychologa i Samorządzie Zawodowym Psychologów (z dnia 8 czerwca 2001 roku), z której można zaczerpnąć wiele ważnych informacji.
Nie istnieje żaden kompletny i ogólnodostępny spis osób uprawnionych do zawodu psychologa. Jeżeli zatem mamy jakieś wątpliwości, co do przygotowania danej osoby do wykonywania zawodu psychologa – zawsze możemy zapytać, czy też poprosić o okazanie dyplomu ukończenia studiów wyższych.
Psycholog może pełnić wiele ról: może zostać psychoterapeutą (jeśli podejmie specjalistyczne szkolenie psychoterapeutyczne), może zajmować się diagnozą (ma uprawnienia do posługiwania się specjalistycznymi testami psychologicznymi), może również podejmować pracę w charakterze specjalisty służącego wiedzą na temat funkcjonowania psychiki i zachowania ludzkiego w wielu gałęziach gospodarki i administracji.
Kim jest psychiatra? Czym zajmuje się psychiatra?
Psychiatra to lekarz medycyny o specjalizacji w psychiatrii lub psychiatrii dzieci i młodzieży. Oznacza to, że psychiatrzy są objęci tymi samymi uprawnieniami i wymogami jak lekarze każdej innej specjalizacji.
Psychiatra leczy zaburzenia natury psychicznej a do jego głównej kompetencji (różniącej go od psychologa) jest prawo do przepisywania recept na leki.
Psychiatra w procesie leczenia zaburzeń psychicznych stawia diagnozę i prowadzi leczenie farmakologiczne (leki, np. przeciwdepresyjne).
Kim jest psychoterapeuta? Czym zajmuje się psychoterapeuta?
Psychoterapeuta to specjalista posiadający kompetencje potrzebne do prowadzenia psychoterapii.
Może nim być psycholog lub psychiatra (choć czasem zdarza się, że uprawnienia psychoterapeutyczne mają też specjaliści innych dziedzin, np. pedagodzy), który dodatkowo ukończył (lub jest w trakcie) szkolenie podyplomowe z zakresu psychoterapii w certyfikowanym ośrodku psychoterapii (szkolenia te trwają przeważnie 4 lata).
Poza samym szkoleniem warunkiem uzyskania dyplomu przez psychoterapeutę jest odbycie własnej terapii, stażu klinicznego, treningów, podleganie superwizji i uzyskanie certyfikatu psychoterapeuty na drodze egzaminu certyfikacyjnego.
Psychoterapeuci działają w wybranym przez siebie nurcie terapeutycznym. Nurty te różnią się między sobą punktem widzenia, metodami i sposobem działania.
Głównymi nurtami terapeutycznymi (w ramach każdego istnieją dziesiątki podtypów terapii) są:
- nurt poznawczo-behawioralny
- nurt psychodynamiczny
- nurt humanistyczny
- nurt integratywny
Niestety, przykrą prawdą jest to, że zdarzają się praktyki psychologiczne i psychoterapeutyczne, prowadzone przez osoby, które nie spełniają warunków odpowiedniego wykształcenia, wiedzy i doświadczenia.
Psycholog a psychiatra i psychoterapeuta – różnice
Czym różni się zawód psychiatry od zawodu psychologa?
Różnie pojawiają się już na samym początku – droga do zawodu psychiatry jest inna niż ta, do zawodu psychologa. Samo wykonywanie zawodu także się różni.
Łączy ich jednak najważniejsza rzecz – celem pracy w obu przypadkach jest dążenie do dobrostanu psychicznego pacjentów.
Wykształcenie
Psychiatra jest lekarzem (po studiach medycznych) specjalizującym się w psychiatrii. Oznacza to, że poza wiedzą na temat psychiki ludzkiej, ma też szeroką wiedzą medyczną z zakresu działania całego organizmu.
Psycholog to magister studiów na kierunku psychologia (obecnie, w Polsce kształci się na tym kierunku jedynie w formie 5-letnich, jednolitych studiów magisterskich).
Psychoterapeuta, to psycholog, psychiatra lub przedstawiciel pokrewnych profesji, który poza pełnymi studiami akademickimi ukończył studia/kurs z zakresu psychoterapii.
Uprawnienia
Główną różnicą w zakresie uprawnień jest możliwość przepisywania lekarstw. Takie prawo mają tylko lekarze, zatem psychiatra może przepisywać leki, a psycholog lub psychoterapeuta nie.
Pamiętaj, że w przypadku przyjmowania przez dłuższy czas lekarstw przepisywanych przez psychiatrę, możesz poprosić go o zaświadczenie dla lekarza rodzinnego, dzięki czemu to on będzie mógł przepisywać Ci potrzebne lekarstwa.
Jest to przydatna opcja, ponieważ często lekarze specjaliści są mniej dostępni niż lekarz rodzinny, a z konsultacji psychiatrycznej często korzysta się prywatnie, co wiąże się z niemałymi kosztami.
Poza samymi receptami, psychiatra może wystawiać także zwolnienia lekarskie i skierowania na leczenie. Psycholog lub psychoterapeuta takich kompetencji nie ma.
Psycholog natomiast ma uprawnienia do przeprowadzania diagnozy psychologicznej, czyli m.in. do stosowania wszelkich testów psychologicznych (np. do badania osobowości, temperamentu, inteligencji, itp.). Uprawnień takich nie mają psychiatrzy.
Psychoterapeuta to z kolei jedyny specjalista, który ma prawo prowadzić psychoterapię. Ani psychiatra, ani psycholog nie powinni rozpoczynać procesu terapeutycznego pacjenta, nie mając ku temu uprawnień.
Kogo wybrać: psychologa, psychiatrę czy psychoterapeutę?
Po pierwsze – nie stresuj się za bardzo tym wyborem. Jeżeli okaże się, że na przykład skierowałeś się do psychiatry, a potrzebna jest pomoc psychologa – psychiatra odeśle Cię tam. Podobnie w drugą stronę.
Z naszych doświadczeń jako Centrum Psychoterapii wynika, że około 90% zgłaszających się pacjentów wymaga psychoterapii bez wspomagania farmakologicznego, czyli powinni zacząć od psychoterapii.
Psychoterapeuta, jeśli zauważy taką potrzebę, skieruje Cię do psychiatry.
Wszyscy nasi psychoterapeuci są jednocześnie psychologami z wykształcenia więc jeśli jest potrzeba diagnozy lub przeprowadzenia testów robimy to w ramach procesu terapeutycznego.
W przypadku stanów zagrażających życiu – znaczna utrata wagi w anoreksji, próby samobójcze, samookaleczenia – zalecana jest natychmiastowa hospitalizacja, czyli udanie się do najbliższego szpitala lub na SOR.
Podsumowanie
Choć pole działania psychologa, psychiatry i psychoterapeuty jest to samo – czyli psychika ludzka – to obszar kompetencji tych specjalistów nieco się różni.
Warto wiedzieć kto jest kim i jak może pomóc, bo to pozwoli podejmować bardziej świadome decyzje w momencie kryzysu psychicznego (albo po prostu w ramach dbania o równowagę psychiczną).
Źródła
- APA, Understanding psychotherapy and how it works
- APA, Different approaches to psychotherapy
- David P. Pingitore, Ph.D., Richard M. Scheffler, Ph.D., Tetine Sentell, M.A., and Joyce C. West, Ph.D., M.P.P.(2002), Comparison of Psychiatrists and Psychologists in Clinical Practice, Psychiatric Services, 53(8), 977-983. https://doi.org/10.1176/appi.ps.53.8.977
- Knorr, M., Hofmann, A. B., Miteva, D., Noboa, V., Rauen, K., Frauenfelder, F., Seifritz, E., Quednow, B. B., Vetter, S., & Egger, S. T. (2022). Relationship Between Time of Admission, Help-Seeking Behavior, and Psychiatric Outcomes: “From Dusk Till Dawn”. Frontiers in Psychiatry. https://doi.org/10.3389/fpsyt.2022.842936
- Naczelna Izba Lekarska, Centralny Rejestr Lekarzy
- Tryon, Georgiana. (2018). Goals and Psychotherapy Research. 10.1093/med-psych/9780198793687.003.0005.
