Jak odnaleźć siebie?

Poznanie siebie jest jedną z najlepszych rzeczy, które możesz dla siebie zrobić. Kiedy wiesz, kim jesteś, wiesz także, do czego dążyć i jak postępować. Taki luksus pozwala ominąć mnóstwo frustracji spowodowanej poświęcaniem się niewłaściwym rzeczom.

Jak odnaleźć siebie? Spróbuj kilku ćwiczeń, które pomogą Ci nawiązać lepszą relację z samym sobą.

Umów się na psychoterapię

Co to znaczy – znać samego siebie?

Skąd możesz wiedzieć, kim jesteś i co powinieneś robić w życiu? Jak dobrze znasz siebie? Jak odnaleźć siebie?

Niektórym łatwiej jest odpowiedzieć na te pytania niż innym. Wydaje się, że niektórzy z nas mają bardzo jasny obraz tego, kim są, podczas gdy inni mają z tym problem.

W latach 90′ psycholog Jennifer Campbell opublikowała artykuł, który przedstawił ideę klarowności koncepcji siebie. Sugeruje one między innymi, że lepsza wiedza o sobie wiąże się także z wyższą samooceną i innymi korzyściami.

Korzyści z klarownej samoświadomości

Wiemy już, że osoby z wyraźniejszym poczuciem siebie mają zwykle też wyższą samoocenę. Jednak na tym nie koniec!

Klarowna wiedza o samym sobie i wysoka samoocena wiążą się z niższym poziomem depresji i obsesyjnych myśli, a także ze zmniejszeniem poziomu lęku ogólnego i społecznego. Do tego „dorzucić” możemy jeszcze niższy poziom stresu oraz rzadsze odczuwanie osamotnienia.

Jak mieć wyższą samoocenę?

Jak odnaleźć siebie?

Próba poznania samego siebie może być podróżą na całe życie. Jednak nie martw się zbytnio! Są sposoby na to, aby to zadanie ułatwić.

Spróbuj poniższych sposobów i codziennie coraz lepiej poznawaj siebie.

Spędź ze sobą trochę czasu

Nie będziesz w stanie dobrze poznać siebie, dopóki nie dasz sobie trochę czasu na odkrycia. Wiele osób nie zna siebie, ponieważ przeraża ich jakikolwiek rodzaj ciszy, a przebywanie sam na sam ze sobą kojarzy się z męką. 

Jednak dopiero wtedy, gdy zostaniesz sam, będziesz mógł odkryć swoje prawdziwe „ja”. 

Postaraj się znaleźć czasem chociaż godzinkę na „randkę” z samym sobą. Chodzi o to, aby nie działać dla niczyjej przyjemności – poza swoją własną. Dzięki temu zobaczysz, co sprawia Ci prawdziwą przyjemność, a może nawet odkryjesz prawdziwą pasję!

Czas sam na sam ze sobą może być przyjemny. Nie warto go unikać za wszelką cenę, bo może okazać się kluczem do lepszej relacji ze sobą.

Uświadom sobie, kim jesteś (a nie kim chcesz być)

Pewnie masz już pewne wyobrażenie o tym, kim chciałbyś być. 

Takie wyobrażenia są dodatkowo podsycane przez kulturę, środowisko, rodzinę. Pewne rozwiązania są po prostu uznawane za bardziej atrakcyjne i pożądane niż inne.

Z tego powodu wielu ludzi deklaruje, że chciałoby np. podróżować z jednym plecakiem – nawet jeśli w głębi duszy są domatorami, wolącymi poznawać świat poprzez książki i filmy.

Inni mogą próbować spełnić się w modnej karierze menedżera lub założyć własną firmę, nawet jeśli największe szczęście sprawiała im „zwykła” praca w sklepie.

Pogoń za takimi wizjami może być naprawdę wyczerpująca. Ponadto – nie daje nawet satysfakcji (bo przecież te marzenia nie dotyczą własnych potrzeb, lecz są zaspokajaniem zewnętrznych oczekiwań).

Dlatego właśnie znajomość samego siebie jest tak ważna. Kiedy już wiesz, kim jesteś, w końcu zobaczysz, gdzie Ty i Twoje talenty pasują najlepiej.

Szukaj sensu

Aby odnaleźć samego siebie, warto poszukać własnego poczucia sensu. Oznacza to oddzielenie naszego punktu widzenia od oczekiwań innych ludzi wobec nas.

Oznacza to zadawanie sobie pytania, jakie są nasze wartości, co naprawdę jest dla nas ważne. A później także przestrzeganie własnych zasad.

Warto poszukiwać w życiu czegoś więcej niż tylko przyjemności. Znalezienie siebie i swojego szczęścia jest zatem przedsięwzięciem nierozerwalnie związanym z poszukiwaniami sensu.

Znajdź to, w czym jesteś dobry

To może być najtrudniejszy krok w procesie odnalezienia tego, kim jesteś, ale jest on bardzo ważny. Potrzeba prób i błędów, aby znaleźć to w czym jest się naprawdę dobrym, ale efekt będzie brzemienny w skutkach – Twoje mocne strony mogą wskazać Ci, kim jesteś.

Nie jest konieczne poczucie pewności siebie w każdej dziedzinie życia; są naturalnie pewne rzeczy, w których po prostu nie będziesz dobry, i inne obszary, w których będziesz się wyróżniać.

Ważne jest, aby mieć przekonanie o swoich kompetencjach, w obszarach życia, które są dla Ciebie ważne.

Znajdź to, co Cię interesuje

Podążanie za jakąkolwiek pasją jest dobrą rzeczą i wskazuje na dziedzinę życia, na którą warto zwrócić większą uwagę. 

Z pewnością ogromnym szczęściem jest móc zarabiać na życie poprzez realizowanie swoich pasji. Pamiętaj jednak, że nie jest to konieczne do szczęśliwego życia.

Jeżeli nie możesz przekuć swojej pasji w sposób na życie – nic nie szkodzi. Po prostu niech Twoim priorytetem będzie rezerwowanie czasu na podążanie za swoimi zainteresowaniami dla przyjemności.

Zrozum swoją przeszłość

Aby odkryć, kim jesteśmy i dlaczego postępujemy w określony sposób, warto pochylić się nad swoją własną historią. 

Nie tylko same rzeczy, które nam się przytrafiły, określają, kim się stajemy, ale przede wszystkim to, jak zrozumieliśmy, to, co się stało. 

Doświadczenia z naszego życia, szczególnie traumatyczne lub po prostu trudne, mocno wpływają na to, jak postrzegamy kolejne wydarzenia. W bardzo trudnych przypadkach mogą nawet wpływać na pojawienie się zaburzeń psychicznych lub nieprzystosowawczych sposobów myślenia i postępowania.

Angażując się w przepracowanie przeszłości i będąc gotowym zmierzyć się ze wspomnieniami, które się pojawiają, uzyskujemy nieoceniony wgląd w nasze zachowanie i osobowość.

Możemy wtedy zacząć świadomie oddzielać się od bardziej szkodliwych wpływów z naszej historii i aktywnie zmieniać nasze zachowanie, aby odzwierciedlić to, jak aktualnie myślimy i czujemy oraz jaką rolę chcemy odegrać w świecie.

Nieocenioną pomoc w tej trudnej pracy może zaoferować wykwalifikowany psychoterapeuta. Często jest on w stanie zauważyć takie sposoby myślenia lub obszary życia, na które warto zwrócić większą uwagę.

Odróżnij siebie od innych

Aby odnaleźć siebie i spełniać własne pragnienia, musimy odłączyć się od zewnętrznych wpływów.

Takimi zewnętrznymi wpływami mogą być na przykład:

• nauki rodziców wpajane w dzieciństwie (z którymi obecnie się nie zgadzasz)
• stereotypy i narzucone role społeczne (np. „jako matka powinnaś”, „jako mężczyzna powinieneś”, „w tym wieku powinno się”)
• opinie osób nam bliskich, ale często też dalekich, ale ważnych (zmarłych dziadków, szkolnych autorytetów, etc.)

Nie chodzi oczywiście o to, aby nie stosować się do żadnych reguł lub specjalnie działać wbrew zewnętrznym opiniom.

Rady innych osób, czy przyjęte zasady można brać pod uwagę, jednak nie powinny one mieć ostatecznego wpływu na to, jak postrzegasz i oceniasz siebie lub w jaki sposób postępujesz.

Co to jest perfekcjonizm negatywny?

Ucisz swojego wewnętrznego krytyka

W procesie poznawania siebie warto także przełamać sposób, w jaki samych siebie traktujemy (między innymi poprzez krytykę). 

Destrukcyjny wpływ na nas może mieć tak zwany „wewnętrzny krytyk”, czyli oceniający proces myślowy, zazwyczaj bardzo wymagający. To, w jaki sposób myślimy o sobie, wpływa na nasze możliwości.

Pomyśl – jeżeli chcesz odnieść sukces zawodowy w swojej dziedzinie, ale głęboko wewnątrz uważasz, że nie zasługujesz na sukces, to trudno będzie Ci go osiągnąć.

Podobnie, jeśli masz mocno wpojone niskie poczucie wartości, to trudno będzie Ci rozpoznać swoje mocne strony.

Jak się już pewnie domyślasz, dobrym sprzymierzeńcem w tym procesie będzie psychoterapeuta. Głownie dlatego, że często takie negatywne przekonania są bardzo głęboko ukryte i nawet nie zdajemy sobie z nich sprawy (i trudno nam samodzielnie nad nimi panować).

Praktykuj współczucie

Poznajemy samych siebie nie tylko poprzez samotność i indywidualne przemyślenia, ale także poprzez interakcje z innymi.

Szczególnie polecana jest tu pozytywna, otwarta i empatyczna postawa wobec innych ludzi. Dając innym czas i uwagę możemy wiele nauczyć się o nas samych – choćby wyobrażając sobie jak my zachowalibyśmy się w danej sytuacji.

Poświęcanie czasu innym może także wzmocnić osobiste poczucie sensu, nadając naszemu życiu większą wartość i znaczenie. Okazując troskę i widząc jak pozytywny wpływ mogą mieć nasze działania na innych, można nawiązać głębszy kontakt z samym sobą.

Oceń swoje relacje

Choć relacje z innymi mogą pomóc w poznawaniu samego siebie, to nie można opierać całego siebie na drugiej osobie.

Miłość lub akceptacja innej osoby nie definiują ciebie, ani twojej wartości. Niezależnie od tego, czy jesteś singlem, czy obchodzisz 30. rocznicę ślubu, jesteś godny miłości i szacunku i powinieneś znaleźć czas dla samego siebie.

Nie popełniaj błędu, myśląc, że to właśnie miłość Twojego partnera czyni cię godnym miłości lub Cię określa jako osobę.

Przemyśl, co Cię definiuje

Podobnie jak nie powinniśmy opierać całej swojej wartości na kimś innym (nawet na życiowym partnerze), tak samo nie powinniśmy pozwolić określać się przez rzeczy, które robimy.

Pamiętaj, że nie jesteś tylko tym co robisz lub jakie role pełnisz.

Jeżeli jesteś matką lub ojcem – to świetnie, ale to przecież nie jedyny aspekt Twojej osobowości.

Uwielbiasz swoją pracę? To naprawdę dobrze, ale człowiek to coś więcej, niż tylko jego zawód.

Dużym ryzykiem opierania całej swojej osoby o jedną rolę, jest załamanie się samooceny, gdy coś się zmieni. Jeśli zdefiniujesz całego siebie na podstawie pracy, a w pracy Ci nie wyjdzie – gorycz porażki może być nie do zniesienia.

Poznaj wartość przyjaźni

Nie wybieramy rodziny, w której się urodziliśmy, ale często zakładamy, że to ona określa, kim jesteśmy.

Jako dzieci nie mamy wiele do powiedzenia na temat tego jak wygląda nasze życie, ale już przez resztę życia możemy sami wybierać, jak, gdzie i z kim chcemy być.

Jako dorośli możemy stworzyć sobie „rodzinę z wyboru”. 

Możemy szukać ludzi, którzy nas uszczęśliwiają, którzy wspierają to, co nas pasjonuje i którzy nas inspirują. Taka „rodzina z wyboru” może oczywiście obejmować osoby, z którymi jesteśmy faktycznie spokrewnieni.

Jednak również mogą to być ludzie, których naprawdę wybraliśmy, których uważamy za prawdziwych przyjaciół i sojuszników.

Stworzenie tej nowej rodziny jest kluczowym elementem w odnalezieniu siebie, ponieważ to, kim się otaczamy, ma głęboki wpływ na to, jak odnosimy się do świata i samego siebie. Posiadanie systemu wsparcia, który w nas wierzy, pomaga nam w realizacji naszych celów i rozwoju na poziomie osobistym.

Jak czuć się mniej samotnie

Co więcej możesz zrobić?

Powyższe porady to trudne zadania, które wymagają często fundamentalnej pracy nad własnymi przekonaniami.

Jeżeli chcesz zacząć poszukiwanie samego siebie od czegoś prostego – spójrz na poniższą listę. To małe kroczki, ale pozwolą Ci zacząć piękną podróż do odnalezienia samego siebie.

• Zacznij zapisywać swoje uczucia, pragnienia i potrzeby – na przykład w formie pamiętnika lub osobistego bloga. Pomoże Ci to zacząć zwracać większą uwagę na własne myśli i obserwować samego siebie.
• Zadawaj sobie w różnych momentach dnia pytanie: „Co czuję?”. Spróbuj jak najlepiej nazwać swoje emocje.
• Kiedy czujesz się przygnębiony, zestresowany lub po prostu czujesz się niekomfortowo, zadaj sobie pytanie, czego w tym momencie potrzebujesz, aby poczuć się dobrze lub choć nieco lepiej. Jeśli możesz, spełnij tę potrzebę.
• Poznawaj nowe miejsca – podróże pozwalają zmienić perspektywę, nabrać dystansu, a także rozwinąć wiedzę i nowe podejścia.
• Czytaj i oglądaj inspirujące historie. Dobra książka lub film potrafią skłonić do przemyśleń na tematy, o których inaczej byśmy nie pomyśleli. Dzięki temu poznajemy się z niedostępnej wcześniej perspektywy.
• Zadbaj o duchową stronę swojego życia – na przykład poprzez oddawanie się spotkaniom wspólnoty wyznaniowej lub medytacji.
• Próbuj nowych rzeczy. Jeśli nadarza się okazja spróbowania czegoś nowego – warto z niej skorzystać. W najgorszym przypadku nie spodoba Ci się, co będzie kolejną informacją o sobie. 

Jak możesz sobie pomóc

Podsumowanie

Największą i najważniejszą przygodą naszego życia jest odkrycie, kim naprawdę jesteśmy. Jednak wielu z nas jest hamowanych przez negatywne schematy myślenia lub nadmiernie stresuje się opinią otoczenia.

Czasem błędnie myślimy o poznawaniu siebie jak o egoizmie i kontynuujemy życie bez zadawania sobie najważniejszego pytania: kim naprawdę jestem?

Poznawanie samego siebie wcale nie jest samolubne. Aby być jak najbardziej wartościową osobą, jak najlepszym partnerem lub rodzicem, musimy najpierw wiedzieć, kim jesteśmy, co cenimy i co w efekcie mamy do zaoferowania innym. 

Źródła

• Campbell, J. D., & Lavallee, L. F. (1993). Who am I? The role of self-concept confusion in understanding the behavior of people with low self-esteem. In Self-esteem (pp. 3-20). Springer, Boston, MA.
• Baumeister, R. F., Campbell, J. D., Krueger, J. I., & Vohs, K. D. (2003). Does high self-esteem cause better performance, interpersonal success, happiness, or healthier lifestyles?. Psychological science in the public interest, 4(1), 1-44.
• Bigler, M., Neimeyer, G. J., & Brown, E. (2001). The divided self revisited: Effects of self-concept clarity and self-concept differentiation on psychological adjustment. Journal of Social and Clinical Psychology, 20(3), 396-415.
• Krasuska-Betiuk, M. (2018). Od poznania do konstytuowania siebie. Pedagogiczne implikacje dylematów samotożsamościowych współczesnego człowieka. Studia z Teorii Wychowania, 9(1 (22)), 111-131.
• Świątkiewicz-Mośny, M. (2013). Rodzina jako element definiowania siebie. Roczniki Nauk Społecznych, 41(4), 9-26.
• Hill, C., PhD. (2019, February). Speaking of Psychology: How to Find Meaning in Life. Retrieved September 30, 2020, from https://www.apa.org/research/action/speaking-of-psychology/life-meaning