Syndrom DDA – Dorosłe Dzieci Alkoholików: kim są i dlaczego cierpią?

Jeśli dorastałeś w domu, gdzie alkohol stanowił poważny problem, możliwe, że doświadczasz skutków, które nazywamy syndromem DDA. 

To zaburzenie, które wpływa na Twoje emocje, relacje i sposób postrzegania świata. 

Jeśli czujesz, że nie radzisz sobie z tym, co czujesz, przeczytaj ten artykuł – może to być początek drogi do lepszego zrozumienia siebie.

DDA, czyli Dorosłe Dzieci Alkoholików

Niestety, skutki dorastania wokół picia alkoholu są czasami tak głębokie, że trwają przez całe życie. 

Mieszkanie z rodzicem, który cierpi na zaburzenia związane z używaniem alkoholu, wpływa na sposób, w jaki postrzegają siebie dzieci i dzieci, które stały się dorosłymi.

Syndrom DDA (Dorosłego Dziecka Alkoholika) to dość ogólne określenie na osoby, które w dorosłym życiu zmagają się z negatywnymi schematami funkcjonowania, nabytymi z powodu dorastania w rodzinie alkoholowej.

Czy DDA też będzie alkoholikiem?

Dorosłe Dzieci Alkoholików (DDA) często mają skrajne podejście do alkoholu, które może wynikać z ich traumatycznych doświadczeń z dzieciństwa. 

U niektórych może rozwinąć się silna niechęć do alkoholu.

Wynika to z powodu lęku i wspomnień o tym, jak alkohol wpływał na atmosferę w domu, na relacje między rodzicami, a także na emocjonalne i fizyczne bezpieczeństwo dziecka.

W rezultacie, te osoby mogą całkowicie unikać alkoholu i mogą mieć silną awersję wobec osób, które piją, nawet jeśli robią to w sposób umiarkowany i kontrolowany.

Dla nich alkohol jest symbolem niepewności, chaosu i braku kontroli, którego doświadczyli w dzieciństwie.

Z drugiej strony, część osób dorastających w takich rodzinach może być bardziej narażona na rozwój problemów alkoholowych w dorosłym życiu.

Wychowanie w rodzinie, gdzie alkohol był obecny, często wiąże się z wieloma niezdrowymi wzorcami, takimi jak niestabilność emocjonalna, brak granic czy problemy z regulowaniem emocji.

Dzieci wychowujące się w takich warunkach mogą nieświadomie przyjmować wzorce zachowań, w tym używanie alkoholu jako mechanizmu radzenia sobie z emocjami, stresem czy problemami.

W rzeczywistości, badania pokazują, że osoby, które dorastały w rodzinach z problemem alkoholowym, mogą mieć nawet 3-4 razy większe ryzyko rozwoju uzależnienia od alkoholu w przyszłości.

Nie każde dziecko alkoholika staje się dorosłym alkoholikiem.

Niemniej jednak, doświadczenia z dzieciństwa mogą wywierać silny wpływ na dorosłe życie, w tym na zdolność do nawiązywania zdrowych relacji z alkoholem. 

Rodzina alkoholowa

Rodzina, w której przyszło nam dorastać, jest naszym podstawowym środowiskiem, które ma niezwykle istotny wpływ na całą resztę życia. 

To w rodzinie uczymy się standardów życia w społeczeństwie, ważnych wartości i rozwijamy schematy myślenia i zachowania, które będziemy kontynuować w dorosłym życiu.

Rodzina alkoholowa to rodzina, w której przynajmniej jedna osoba zmaga się z chorobą alkoholową, czyli uzależnieniem od alkoholu i idącymi za tym konsekwencjami.

Jak to jest dorastać w rodzinie alkoholowej, w której jedno lub oboje rodziców jest uzależnionych od alkoholu, lub nadużywa go?

Rodzina alkoholowa, to rodzina dysfunkcyjna, w której uzależnienie od alkoholu pociąga za sobą inne negatywne konsekwencje.

Mogą być to na przykład:

• pogorszenie sytuacji materialnej,
• przemoc fizyczna, psychiczna i seksualna,
• zaniedbywanie potrzeb dziecka (i innych osób),
• izolacja od społeczeństwa – cała rodzina ukrywa swój problem przed światem zewnętrznym,
• zaburzenia w komunikacji,
• wszechobecny lęk, niepokój, stres,
• brak poczucia bezpieczeństwa, nieprzewidywalność, chaotyczne środowisko.

Problem alkoholowy u nawet jednego członka rodziny pociąga za sobą konieczność decyzji u pozostałych członków rodziny – jak zareagują na ten fakt? 

Zaakceptują go, czy wyrażą sprzeciw? 

Niezależnie od decyzji rodzina zmieni swoje zachowanie i to alkohol zaczyna dyktować funkcjonowanie życia rodzinnego.

Należy też pamiętać, że rodziny alkoholowe są bardzo różne między sobą. 

Z jednej strony możemy spotkać rodzinę, w której alkoholizm jest jednym z problemów, obok znęcania się nad dziećmi, ubóstwem, wykorzystywania seksualnego i zupełnego ignorowania potrzeb dziecka. 

Z drugiej strony istnieją także rodziny, w których alkoholizm funkcjonuje u rodzica, który na co dzień wykazuje ogromną miłość, zaangażowanie, a nawet pozytywne wsparcie wobec dziecka. 

Sprawdź czy cierpisz na lęki

Czym charakteryzuje się rodzina dysfunkcyjna?

Dorosłe Dzieci Alkoholików często wywodzą się z systemów rodzinnych, które popadają w jedną z dwóch skrajności. 

Rodziny takie mogą być niezwykle sztywne, perfekcjonistyczne i zamknięte na otoczenie lub wręcz przeciwnie, wykazywać system bardzo luźny, pozbawiony granic, rozmyty i niespójny. 

Niektóre alkoholowe systemy rodzinne oscylują między tymi dwoma. 

Niezależnie od powyższych przypadków, DDA często nie miały bezpiecznego fundamentu w postaci opiekuńczych, konsekwentnych i emocjonalnie ugruntowanych rodziców. 

Brakuje im podstawowej nauki o tym, czym jest zdrowa komunikacja, odpowiednie granice lub pełne zaufania relacje.

Przykłady cech „sztywnego” systemu rodziny dysfunkcyjnej, to:

• wszystko pod ekstremalną kontrolą – wszystko jest czyste, uporządkowane i kontrolowane, dysfunkcyjność rodziny pozostaje ścisłą tajemnicą, tym bardziej, że dla świata zewnętrznego taki dom może wydawać się przykładem szczęścia rodzinnego.
• brak połączenia ze światem zewnętrznym – system rodzinny może być tak sztywny, że nie pozwala na żadne zewnętrzne wpływy, dzieci przeżywają więc swoje cierpienie odizolowane od innych dorosłych i dzieci.
• nadopiekuńczość –  dzieci nie mogą oddawać się swobodnej zabawie, mają przestrzegać surowych zasad i surowych wytycznych dotyczących wyników w szkole,
• tematy tabu – dzieci nie są eksponowane na informacje odpowiednie dla ich wieku, potrzebne do ich rozwoju,
• brak miejsca na indywidualność –  nie pozwala się dzieciom na posiadanie własnych opinii, swobód, ekspresji lub… osobowości,
• bardzo mało fizycznego okazywania uczuć – w tym systemie nie ma wielu czułych słów, przytulania i innych form czułości.

Przykłady „luźnego” systemu rodziny dysfunkcyjnej, to:

• chaos i zaniedbanie –  w domu panuje bałagan, w lodówce może nie być jedzenia, często zapomina się o szczegółach, dzieci mogą nie mieć nowych ubrań, a nawet nie mieć zapewnionej odpowiedniej higieny,
• brak reguł i granic – nie mają określonej struktury ani ograniczeń, więc dzieci nie wiedzą, co może sprawiać rzeczywiste zagrożenie i jak o siebie zadbać,
• nadmierne informowanie – dorośli dzielą się informacjami ze swoimi dziećmi, często nieodpowiednimi dla ich wieku rozwojowego, może wystąpić sytuacja, w której jeden z rodziców wykorzysta swoje dziecko jako powiernika we wszystkich kłopotach i trudnościach doświadczanych z drugim rodzicem,
• szybsze dorastanie – dzieci szybko gotują dla siebie lub w młodym wieku zostają same w domu, starsze rodzeństwo może zostać zmuszone do odpowiedzialności za młodsze rodzeństwo,
• brak nadzoru – dzieci zbyt wcześnie stykają się z nieodpowiednimi materiałami, mogą więc oglądać nieodpowiednie filmy lub programy, zbyt wcześnie uczyć się o seksie lub być narażone na kontakt z narkotykami i alkoholem,
• brak szacunku do prywatności, 
• zbyt dużo kontaktu fizycznego i dotyku – także takiego, który może być niechciany.

Oba te systemy rodzin dysfunkcyjnych życiu dorosłym DDA często wracają do tego dysfunkcyjnego system, nie mając w zanadrzu żadnych innych doświadczeń. 

W rezultacie DDA mogą izolować się i budować relacje bez zaufania lub stają się nadmiernie zależne od innych, gubiąc się w ustalaniu zdrowych granic.

Parentyfikacja

Jednym z najbardziej niepokojących zjawisk, które mogą występować w rodzinach z problemem alkoholowym, jest parentyfikacja.

To sytuacja, w której dziecko, zamiast otrzymywać opiekę i wsparcie od rodziców, przejmuje rolę opiekuna – emocjonalnego, fizycznego lub logistycznego.

W rodzinach, w których alkohol jest problemem, często dochodzi do sytuacji, w których dziecko staje się odpowiedzialne za to, by zadbać o rodziców, rodzeństwo, a czasem nawet o całą rodzinę.

Czy kiedykolwiek czułeś, że musiałeś troszczyć się o swoich rodziców bardziej niż oni o ciebie?

Czy miałeś poczucie, że w młodym wieku wziąłeś na siebie odpowiedzialność za rodzinne sprawy, które nie powinny były należeć do ciebie?

A może to ty musiałeś pełnić rolę pocieszyciela, kiedy rodzic był w trudnej sytuacji, zmagając się z alkoholizmem?

Jeśli odpowiedziałeś twierdząco na te pytania, istnieje duża szansa, że doświadczyłeś parentyfikacji.

W zdrowych rodzinach rodzic pełni rolę opiekuna i przewodnika, dając dziecku poczucie bezpieczeństwa, a także przestrzeń do rozwoju i nauki.

Rolą dziecka jest korzystać z tej opieki, a nie pełnić rolę osoby, która zapewnia wsparcie emocjonalne i fizyczne dorosłym.

Jednak w sytuacjach, gdzie występuje parentyfikacja, ten naturalny układ ról zostaje zaburzony.

Dziecko staje się emocjonalnym wsparciem dla rodzica, co wykracza poza jego wiek i potrzeby.

Tego typu doświadczenie może prowadzić do poczucia winy, zmęczenia i wypalenia, a także utrudniać dziecku budowanie zdrowych relacji w dorosłym życiu.

W takich rodzinach dziecko jest zmuszone do bycia dorosłym zbyt wcześnie, co może odbić się na jego zdrowiu psychicznym i emocjonalnym w późniejszym życiu.

Jak żyć z alkoholikiem?

Rola dziecka w rodzinie alkoholowej

W rodzinach, gdzie alkoholizm jest obecny, dzieci przyjmują różne role w celu utrzymania równowagi w chaotycznym i nieprzewidywalnym środowisku.

Te role, choć pełnione z intencją pomocy i przetrwania, mogą prowadzić do długotrwałych trudności emocjonalnych i psychicznych w dorosłym życiu. 

Oto cztery najczęściej występujące role, które dzieci przyjmują w takich rodzinach, oraz ich najczęstsze konsekwencje w dorosłości:

Bohater rodziny

Bohaterem rodziny zazwyczaj jest najstarsze dziecko, które stara się przejąć odpowiedzialność za rodzinę.

Taka osoba podejmuje zadania, które wykraczają poza jej możliwości, jak na przykład dbanie o młodsze rodzeństwo, gotowanie, sprzątanie, a nawet zajmowanie się finansami rodziny. 

Bohater robi wszystko, by rodzina funkcjonowała jak najlepiej, często na własny koszt, zaniedbując własne potrzeby i emocje.

Choć jest to rola pozornie „pozytywna”, niesie za sobą ogromny stres i brak przestrzeni na dzieciństwo oraz rozwój osobisty.

Dorosłe osoby, które w dzieciństwie pełniły rolę bohatera, często w dorosłym życiu czują się odpowiedzialne za innych, na przykład w relacjach partnerskich, w pracy czy wśród przyjaciół.

Mogą mieć trudności z odpoczynkiem, odczuwają chroniczny stres i przepracowanie, a także mają problem z delegowaniem obowiązków.

Ich poczucie własnej wartości często zależy od tego, jak dobrze potrafią „dbać” o innych, co prowadzi do wypalenia, lęku przed porażką i trudności z relaksowaniem się.

Kozioł ofiarny

Kozioł ofiarny to dziecko, na które skierowane są wszystkie frustracje, napięcia i agresja pozostałych członków rodziny. 

Zwykle jest to dziecko, które jest obwiniane za problemy rodziny i krytykowane bez względu na swoje zachowanie.

Może popaść w problemy emocjonalne, buntować się, a nawet szukać drogi ucieczki, pragnąc jak najszybciej opuścić dom.

Ta rola prowadzi do zaniżonego poczucia własnej wartości i silnego gniewu, który może utrzymywać się przez całe dorosłe życie.

Dorosłe osoby, które w dzieciństwie pełniły rolę kozła ofiarnego, często mają trudności z budowaniem zdrowych relacji interpersonalnych.

Czują się winne, nawet gdy nie są odpowiedzialne za problemy, i mogą borykać się z chroniczną złością, niskim poczuciem własnej wartości, depresją lub problemami z tożsamością.

W pracy mogą czuć się marginalizowane, a w relacjach z innymi nie potrafią postawić granic, co prowadzi do wycofania się lub agresji.

Stracone dziecko

To dziecko, które wycofuje się z trudnej sytuacji w rodzinie.

Czuje się niekochane, odrzucone i nieakceptowane, co prowadzi do bardzo niskiego poczucia własnej wartości. 

Tego typu dziecko staje się nieśmiałe, niepewne i bezradne, nie potrafi wyrażać swoich emocji ani potrzeb. 

Dorosłe osoby, które były „straconym dzieckiem”, często czują się izolowane i odrzucone w dorosłym życiu.

Mają trudności z nawiązywaniem bliskich i zdrowych relacji, obawiają się odrzucenia i mają zaniżone poczucie własnej wartości.

Często borykają się z lękiem, depresją, poczuciem bezradności, a także z trudnościami w podejmowaniu decyzji i stawianiu granic w relacjach.

Maskotka rodziny (błazen)

Maskotka rodziny to dziecko, które stara się za wszelką cenę rozładować napięcie w rodzinie poprzez żarty, śmieszne zachowanie, czy bycie „błaznem”. 

Często jest to osoba, która nieświadomie staje się centralną postacią w rodzinie, której głównym celem staje się rozbawianie innych.

W skrajnych przypadkach, ta rola może prowadzić do poważniejszych problemów, takich jak wykorzystanie seksualne, ponieważ dziecko staje się „łatwym celem” w chaotycznym środowisku rodzinnym.

Dorosłe osoby, które pełniły rolę maskotki rodziny, mogą w dorosłym życiu szukać uznania i akceptacji w nadmiernym poczuciu humoru, przesadnym zachowywaniu się, a także mają problem z wyrażaniem poważnych emocji.

Mogą unikać głębszych rozmów, obawiając się, że ich emocje zostaną odrzucone.

Długoterminowo prowadzi to do poczucia, że nie są traktowane poważnie, trudności w radzeniu sobie z konfliktami, a także poczucia, że ich potrzeby emocjonalne są ignorowane.

DDA – objawy i cechy Dorosłych Dzieci Alkoholików

Wiele dzieci alkoholików rozwija podobne cechy i cechy osobowości. 

W swojej przełomowej książce z 1983 roku „Dorosłe dzieci alkoholików”, nieżyjąca już Janet Geringer Woititz  przedstawiła 13 z nich. 

Dr Janet Woititz była bestsellerową autorką, wykładowcą i doradcą, a dodatkowo również była żonata z alkoholikiem.

Opierając się na swoim osobistym doświadczeniu z alkoholizmem i jego wpływie na jej dzieci, a także pracy z klientami wychowanymi w dysfunkcyjnych rodzinach, Janet odkryła, że DDA odznaczają się poprzez wymienione niżej cechy i zachowania. 

Jeśli jesteś dzieckiem alkoholika, nie oznacza to, że wszystko z poniższej listy będzie dotyczyć ciebie, ale prawdopodobnie rozpoznasz przynajmniej kilka pozycji z listy.

Zgadują, jakie zachowania są normalne 

Ponieważ wychowanie takiej osoby przebiegło w rodzinie dysfunkcyjnej, nie było możliwości rozwinąć zdrowego obrazu „normalnego” zachowania i trafnej oceny, jakie sytuacje wykraczają poza akceptowalne społecznie normy.

Mają trudności z przeprowadzeniem swoich zamiarów do końca

Osoby z problemem alkoholowym zazwyczaj nie są w stanie wesprzeć, chwalić i pozytywnie motywować swoje dziecko, przez co te dzieci nabierają wątpliwości co do realizacji własnych zmierzeń, a także mają przesadne oczekiwania co do poziomu efektów.

Kłamią w nieuzasadnionej sytuacji 

Kłamstwo jest powszechne w rodzinach alkoholowych, szczególnie w formie ukrywania problemu, usprawiedliwiania się i zaprzeczania.

Oceniają siebie bardzo surowo 

Dziecko rodzica z problemem alkoholowym może czuć się odpowiedzialne za problem rodzica (a czasem jest nawet wprost obwiniane i krytykowane), przez co w dorosłości osoba taka jest bardzo krytyczna wobec siebie, nie potrafi w pełni cieszyć się z sukcesów, za to obwinia się za wszelkie niepowodzenia (nawet te przypadkowe, niezależne od podjętych działań).

Traktują siebie bardzo poważnie

Dorosłe Dziecko Alkoholika zwykle ma problem z zabawą i odprężeniem. 

Ponieważ dzieciństwo takiej osoby było pełne trudnych emocji i ciągłego napięcia – co skutkuje kontynuowaniem takiego wzorca w dorosłym życiu.

Mają trudności w bliskich związkach

Jak zbudować zdrowy związek oparty na zaufaniu, gdy całe dzieciństwo nie można było polegać na kochanej osobie? 

DDA często zmaga się z lękiem przed porzuceniem, a także mogą uzależnić się emocjonalnie od partnera.

Nadmiernie reagują na zmiany, nad którymi nie mają kontroli

Doświadczenie życia w rodzinie alkoholowej daje wyraźny komunikat dziecku – „możesz liczyć tylko na siebie”. 

To przekonanie pozostaje z nimi także w dorosłości, przez co próbują kontrolować wszystko, licząc na to, że w ten sposób uchronią się przed cierpieniem. 

Niekontrolowane zmiany, które przecież są częścią codziennego życia, budzą niewspółmiernie duży lęk.

Nieustannie szukają aprobaty

Niska samoocena i negatywny obraz samego siebie to ciężkie brzemię wyniesione z dzieciństwa, z którym Dorosłe Dziecko Alkoholika próbuje się zmierzyć i „naprawić” poprzez perfekcjonizm, czy poświęcanie się dla innych, w zamian oczekując miłości, akceptacji i aprobaty.

Czują się inni

DDA ma wrażenie, że nikt nie może zaakceptować ich bezwarunkowo, bo na to trzeba zapracować i zasłużyć. 

Dorosła osoba, która wychowała się w rodzinie alkoholowej, mogła w dzieciństwie nieraz doświadczyć wstydu i innych trudnych emocji przed rówieśnikami, co spowodowało przekonania bycia „innym”, „odmiennym”, a nawet „gorszym”.

Są zbyt odpowiedzialni lub zupełnie nieodpowiedzialni

W tym przypadku możliwe są dwie drogi – jeżeli dziecko w rodzinie alkoholowej przybrało rolę „bohatera rodziny”, który próbował ratować rodzica i opiekować się innymi członkami rodziny (na przykład młodszym rodzeństwem), to z dużym prawdopodobieństwem, będzie kontynuował tę rolę także w życiu dorosłym. 

Rozwinięcie poczucia odpowiedzialności może też pójść w zgoła innym kierunku – szczególnie, gdy w trakcie dzieciństwa osoba taka przybrała rolę „maskotki rodziny”, czyli osoby, która rozładowuje napięcie i zawsze robi dobrą minę do złej gry.

Są przesadnie lojalni

Doświadczenie życia w rodzinie alkoholowej daje poczucie, że powinniśmy za wszelką cenę pracować na dobro ukochanej osoby, nawet jeśli bardzo nas rani. 

W dorosłym życiu DDA może skutkować to uwikłaniem w toksyczne związki, z których nie potrafi wyjść, nie wierząc, że można pragnąć czegoś lepszego.

Ulegają impulsom

W dzieciństwie w rodzinie alkoholowej zwykle brakuje miejsca na prawdziwą dziecięcą beztroskę, ponieważ istnieją ważne role do wypełnienia, dodatkowo okraszone ciągłym lękiem i stresem. Ten deficyt bywa uzupełniany w życiu dorosłym.

DDA i relacje, czyli Dorosłe Dziecko Alkoholika w związku

Doświadczenie dorastania w rodzinie alkoholowej odciska swoje piętno także na relacjach budowanych przez DDA w późniejszym życiu.

DDA są szczególnie narażone na trudności w budowaniu relacji partnerskich, w tym:

• uczucie osamotnienia, pustki,
• unikanie relacji lub wchodzenie w relacje puste, bez pełnego zaangażowania,
• lęk przed bliskim związkiem.

Czy to oznacza, że życie uczuciowe Dorosłego Dziecko Alkoholika jest z góry skazane na niepowodzenie?

Absolutnie nie!

Choć powyższe problemy mogą się zdarzyć, w konsekwencji przebytych w dzieciństwie traum, to wcale nie muszą. 

Co więcej, zgłoszenie się po profesjonalną pomoc łagodzi skutki urazów psychicznych, uczy nowych schematów zachowań i wzorców myślenia, a co za tym idzie – pomaga także zbudować zdrowy i stabilny związek, oparty na zaufaniu.

Twój partner jest Dorosłym Dzieckiem Alkoholika?

Czy spotykasz się z dorosłym dzieckiem alkoholika? 

Jeśli tak, otwarcie się na wrażliwość stworzy bezpieczną przestrzeń dla twojego partnera, aby spróbował zrobić to samo. 

Poświęć trochę czasu, aby dowiedzieć się więcej o DDA i o tym, jak ich doświadczenia mogły ukształtować ich obecne sposoby zachowania i budowania relacji. 

Miłość do DDA może wiązać się z pewnymi wyzwaniami. Jednak dzięki współczuciu, zaufaniu i zrozumieniu możecie stworzyć zdrowy i wspierający związek.

Zapytaj swojego partnera, czego potrzebuje.

Pamiętaj, że partner może nie chcieć rozmawiać o swoich traumach, szczególnie na początku twojego związku, ale postaraj się zaoferować siebie jako dostępnego słuchacza, w razie potrzeby zwierzenia się.

Skutki wychowania w rodzinie alkoholowej mogą przytłaczać i wydawać się nie do pokonania, ale im lepiej zrozumiesz swojego partnera i im bardziej będziecie pracować nad zaufaniem i mocnymi fundamentami waszego związku, tym łatwiej będzie Wam zbudować stabilną i szczęśliwą przyszłość.

Jakimi rodzicami są DDA?

Dorośli, którzy w dzieciństwie doświadczyli alkoholizmu w rodzinie, mogą zmagać się z trudnościami w pełnieniu roli rodzica. 

Z jednej strony, DDA często bardzo pragnie zapewnić swoim dzieciom stabilność i bezpieczeństwo, starając się stworzyć dla nich warunki, które ich samego zawiodły.

Z drugiej strony, mogą występować u nich trudności w okazywaniu emocji, utrzymywaniu równowagi między miłością a wymaganiami, a także w stawianiu zdrowych granic.

Często DDA, jako rodzice, powielają wzorce, które były obecne w ich dzieciństwie – mogą być nadmiernie kontrolujący, zbyt wymagający, albo przeciwnie – zbyt pobłażliwi.

Ważne jest, by osoby te wzięły odpowiedzialność za swoje trudności i podjęły terapię, aby przełamać negatywne schematy, które mogą wpływać na wychowanie ich dzieci.

Pomoc dla DDA

W przypadku zmagania się z syndromem DDA najistotniejsze są dwie formy pomocy:

• interwencja, w celu ukierunkowania i zmotywowania do podjęcia psychoterapii (pomoc doraźna);
• psychoterapia, zarówno indywidualna, jak i grupowa.

Termin „syndrom DDA” jest dość szeroki, co oznacza, że dwie osoby zmagające się z cierpieniem spowodowanym traumami z czasu dorastania w rodzinie alkoholowej mogą wykazywać inne cechy, objawy i wymagać innego podejścia. 

Dlatego psychoterapia indywidualna jest tak istotna – pozwala dopasować pomoc bezpośrednio do uczestnika terapii.

Psychoterapia grupowa pozwala zrozumieć jak inne osoby, o podobnych doświadczeniach, radzą sobie ze swoimi problemami, uczy nowych sposobów rozwiązywania problemu, a przede wszystkim pozwala na doświadczenie więzi, zaufania i wspierającej społeczności.

Celem psychoterapii DDA, zarówno indywidualnej, jak i grupowej, jest okazanie wsparcia osobie cierpiącej z powodu traumatycznych doświadczeń wyniesionych z dzieciństwa spędzonego w rodzinie z problemem alkoholowym.

Terapeuta może pomóc:

• uporządkować i nazwać trudne przeżycia z przeszłości,
• zauważyć i zidentyfikować związek między obecnymi problemami i przeszłymi doświadczeniami,
• pozbyć się poczucia winy za problemy i nieodpowiedzialne zachowanie innych osób,
• przeformułować i dopasować wyuczone (lecz negatywnie wpływające na jakość życia) wzorce w zachowaniach i myśleniu.

Co ważne, stan obecnej wiedzy wskazuje, że pomoc terapeutyczna jest skuteczna w przypadku Dorosłych Dzieci Alkoholików.

Czy DDA da się wyleczyć?

Bycie dorosłym dzieckiem alkoholika (DDA) to nie choroba, a syndrom DDA to raczej zbiór trudności niż diagnoza.

Z tej perspektywy trudno mówić o wyleczeniu.

To, co jest najważniejsze, to to, że DDA (Dorosłe Dzieci Alkoholików) mogą skutecznie pracować nad swoim zdrowiem emocjonalnym i psychologicznym, choć proces ten bywa trudny i wymaga czasu.

Praca nad przebaczeniem, stawianiem granic, budowaniem pewności siebie i nawiązywaniem zdrowych relacji jest możliwa.

Wiele osób DDA, dzięki terapii, osiąga znaczną poprawę w jakości życia i w relacjach z innymi.

Jak wygląda terapia DDA?

Terapia DDA jest procesem, który ma na celu uzdrowienie emocji i psychiki osoby, która wychowała się w rodzinie z problemem alkoholowym.

Zajmuje się przede wszystkim przetwarzaniem traumatycznych doświadczeń z dzieciństwa oraz nauką radzenia sobie z emocjami i nawiązywaniem zdrowych relacji.

W terapii DDA często stosuje się psychoterapię indywidualną, ale także grupową, która umożliwia wymianę doświadczeń i poczucie, że nie jest się samemu w swoich problemach.

Terapeuta pomaga w rozpoznaniu niezdrowych wzorców zachowań i myślenia, takich jak unikanie, lęk przed porażką, nadmierna odpowiedzialność czy trudności z wyrażaniem emocji.

Kluczowe elementy terapii DDA to:

• Praca nad przeszłością – zrozumienie i zaakceptowanie doświadczeń z dzieciństwa oraz ich wpływu na dorosłe życie.
• Nauka nowych umiejętności – takich, jak rozwiązywanie problemów, wyrażanie emocji, stawianie granic i budowanie zdrowych relacji.
• Przebaczenie – proces wybaczania sobie i innym, co pozwala na uwolnienie się od przeszłości.
• Wsparcie grupowe – rozmowy z innymi osobami DDA mogą być pomocne w uzyskaniu poczucia wspólnoty i zrozumienia.

Terapia jest procesem indywidualnym, który może trwać przez wiele miesięcy lub lat, w zależności od potrzeby danej osoby.

Efektem terapii jest większa samoświadomość, lepsze radzenie sobie z emocjami, a także zdolność do budowania zdrowych i satysfakcjonujących relacji z innymi.

Więcej o terapii DDA

Podsumowanie

Jeśli nigdy nie otrzymałeś uwagi i wsparcia emocjonalnego, których potrzebowałeś w kluczowym okresie rozwojowym, a zamiast tego byłeś zaabsorbowany dysfunkcyjnym zachowaniem rodzica, z pewnością może być trudno zaspokoić swoje potrzeby jako dorosły. 

Co więcej, jeśli brakowało ci pozytywnych, fundamentalnych relacji, później może być Ci trudno rozwinąć zdrowe, oparte na zaufaniu związki.

DDA często muszą wypierać się uczucia smutku, strachu i złości, aby przetrwać.

Ponieważ nieprzepracowane emocje zawsze w końcu się ujawnią, często manifestują się właśnie w wieku dorosłym.

Zaletą rozpoznania tych wzorców jest to, że nie jesteś już bezradnym dzieckiem. 

Możesz stawić czoła tym problemom i znaleźć rozwiązanie w sposób, jaki nie był dla Ciebie wcześniej dostępny.

Istnieje wiele form skutecznej pomocy dla osób z syndromem DDA, po którą możesz sięgnąć.

Źródła

• Borodziuk, D. (2019). Życie dorosłych dzieci alkoholików. In Parezja. Forum Młodych Pedagogów Przy Komitecie Nauk Pedagogicznych PAN (Vol. 12, No. 2, pp. 79-93). Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku.
• Obot, I. S., Wagner, F. A., & Anthony, J. C. (2001). Early onset and recent drug use among children of parents with alcohol problems: data from a national epidemiologic survey. Drug and alcohol dependence, 65(1), 1–8. https://doi.org/10.1016/s0376-8716(00)00239-8
• Nieckarz, Ż. (2020). Funkcjonowanie dziecka w rodzinie z problemem alkoholowym. Zeszyty Naukowe Zbliżenia Cywilizacyjne, 16(1), 100-118.
•  
• Bobkowicz-Lewartowska, L. (2013). Związki partnerskie dorosłych dzieci alkoholików. Przegląd Naukowo-Metodyczny. Edukacja dla Bezpieczeństwa, 3, 116-128.
• Filipiak, M., & w Lesznie, W. S. H. (2007). Świat dorosłych dzieci alkoholików. Przegląd Terapeutyczny, 2.
• Witkowska, M. (2021). Powielanie nałogu–trudności w funkcjonowaniu dorosłych dzieci alkoholików. Zeszyty Naukowe Zbliżenia Cywilizacyjne, 17(2), 55-83.