Po czym poznać toksyczną rodzinę?

Po czym poznać toksyczną rodzinę?

Rodzina odgrywa kluczową rolę w kształtowaniu naszej osobowości, wartości i sposobu, w jaki wchodzimy w relacje z innymi. Zdrowa, funkcjonalna rodzina może być źródłem wsparcia, miłości i stabilności. 

Niestety, nie każda rodzina jest zdrowa. Toksyczne relacje rodzinne mogą prowadzić do poważnych problemów emocjonalnych i psychicznych. Po czym poznać toksyczną rodzinę? Co zrobić, jeśli znajdujesz się w takiej sytuacji?

Bezpłatny i szybki test na toksyczność relacji

Jak powinna wyglądać zdrowa, funkcjonalna rodzina?

Zdrowa rodzina charakteryzuje się kilkoma kluczowymi cechami, które sprzyjają rozwojowi jej członków. Oto najważniejsze z nich:

  • wzajemny szacunek: członkowie rodziny traktują siebie nawzajem z szacunkiem, uznając i respektując różnice między sobą, swoje potrzeby i granice;
  • komunikacja: otwarte i uczciwe rozmowy są normą, członkowie rodziny są w stanie wyrażać swoje uczucia, myśli i potrzeby bez agresji i bez obawy przed osądem czy negatywnymi konsekwencjami;
  • wsparcie emocjonalne: rodzina jest miejscem, gdzie można liczyć na wsparcie w trudnych chwilach, emocjonalna dostępność opiekunów jest kluczowa szczególnie dla małych dzieci;
  • granice: każdy członek rodziny ma swoje granice, które są respektowane;
  • spełnianie adekwatnych ról: w zdrowej, funkcjonalnej rodzinie to rodzice opiekują się dziećmi, a nie na odwrót – dziecko nie musi walczyć o swoje przeżycie lub wchodzić w rolę opiekuna względem swojego rodzeństwa lub rodziców.

To tylko kilka ze wskaźników zdrowego systemu rodzinnego.

Mimo wszystko należy pamiętać, że każda rodzina jest inna i incydentalne zaburzenie jednego lub kilku punktów nie musi od razu oznaczać problemu z toksycznością całego systemu.

Jak rozpoznać, że rodzina jest toksyczna?

Rozpoznanie toksycznych wzorców we własnej rodzinie jest bardzo trudne.

Często jest tak, że zdajemy sobie sprawę z problemów we własnej rodzinie dopiero w dorosłości – gdy wyprowadzamy się z domu rodzinnego, nabieramy dystansu i poznajemy mechanizmy działania innych rodzin (np. poznając rodzinę partnera).

Dziecko nie ma punktu odniesienia, więc wszystko, czego doświadcza, może wydawać mu się zupełnie normalne i zdrowe.

Na dodatek toksyczna rodzina ma tendencję do normalizowania swoich zachowań, czasem dosłownie zmuszając swoich członków do milczenia i zachowania lojalności.

Po czym zwykle możemy rozpoznać toksyczną rodzinę?

  • zaprzeczanie problemom: większość członków rodziny dysfunkcyjnej nie zauważa lub przynajmniej nie przyznaje istnieniom problemów – przez co nie ma szansy na ich skuteczne rozwiązanie,
  • zaburzona dynamika między członkami: członkowie toksycznych rodzin są wzajemnie uwikłani w swoje problemy, na przykład dzieci muszą opiekować się toksyczną matką, wymusza się spełnianie pewnych ról poprzez szantaż emocjonalny, występuje współuzależnienie,
  • indywidualne potrzeby są niżej w hierarchii niż potrzeby rodziny: rodzinę toksyczną bardzo trudno opuścić, ponieważ od najmłodszych lat jest ona stawiana wysoko ponad potrzebami pojedynczych członków,
  • ponadto w rodzinach dysfunkcyjnych często obecne są: kłamstwa, używki, agresja (także pasywna), frustracja, zaburzenia psychiczne, sztywne zasady, konflikty, wstyd.

Co zrobić, jeśli Twoja rodzina jest toksyczna?

Jeśli rozpoznajesz cechy toksycznej rodziny w swoim życiu, istnieją kroki, które możesz podjąć, aby sobie z tym poradzić.

Jeżeli jesteś osobą dorosłą:

  • uznaj problem: pierwszym krokiem jest uznanie, że Twoja rodzina jest toksyczna. To może być trudne, ale jest niezbędne do podjęcia dalszych działań.
  • ustal granice: wyznaczanie i utrzymywanie granic jest kluczowe. Naucz się mówić „nie” (tutaj pomoże budowanie asertywności) i bronić swojej prywatności oraz potrzeb.
  • poszukaj wsparcia: zwróć się o pomoc do terapeuty lub grupy wsparcia. Profesjonalna pomoc może być nieoceniona w radzeniu sobie z trudnymi relacjami rodzinnymi.
  • zaopiekuj się sobą: dbaj o swoje zdrowie psychiczne i fizyczne. Znajdź czas na aktywności, które przynoszą ci radość i relaks.
  • ogranicz kontakt: jeśli to możliwe, ogranicz kontakt z toksycznymi członkami rodziny. Czasami konieczne jest zdystansowanie się, aby chronić swoje zdrowie emocjonalne.

Jeżeli nie jesteś osobą dorosłą, a uważasz swoją rodzinę za toksyczną i zagrażającą postaraj się znaleźć wsparcie zaufanej osoby dorosłej. Spróbuj zgłosić się na przykład do:

  • szkoły (np. wychowawca, pedagog lub psycholog szkolny, ulubiony nauczyciel),
  • lekarza rodzinnego,
  • dalszego zaufanego członka rodziny (np. babci, cioci),
  • telefonu zaufania dla dzieci i młodzieży 116 111 – który jest czynny całodobowo, każdego dnia w tygodniu.

Podsumowanie

Toksyczna rodzina może mieć głęboki i negatywny wpływ na życie jej członków.

Rozpoznanie tych destrukcyjnych wzorców jest pierwszym krokiem do poprawy sytuacji. Ustalanie granic, szukanie wsparcia i dbanie o siebie i edukacja to kluczowe kroki, które mogą pomóc w radzeniu sobie z toksycznymi relacjami rodzinnymi.

Pamiętaj, że masz prawo do zdrowych, wspierających i pełnych szacunku relacji.

Dowiedz się więcej:

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Najnowsze artykuły