Zastanawiając się nad tym, jaki nurt psychoterapii wybrać, warto poznać główne założenia i metody stosowane w różnych podejściach terapeutycznych. Wybór odpowiedniego nurtu może znacząco wpłynąć na efektywność i komfort terapii.
Czym są nurty w psychoterapii?
Nurt psychoterapii to system teoretyczny, w obrębie którego porusza się dany specjalista.
Różne nurty psychoterapii mają inne założenia co do tego, jak działają poszczególne mechanizmy psychiczne, czy jakie są źródła konkretnych trudności – a także korzystają z innych technik pracy z klientem.
Czy któryś nurt jest „poprawny” a reszta „się myli”?
Wiele nurtów można ze sobą łączyć (i robi się to w ramach podejścia eklektycznego), część z nich ma dowiedzioną skuteczność w przypadku różnych wyzwań i oczekiwań.
Możemy więc założyć, że każde z podejść (o ile jest stosowane etycznie i w zgodzie z aktualnymi standardami wiedzy naukowej) ma swojego odbiorcę i swoje pole działania – innego podejścia będzie potrzebował klient chcący zmierzyć się z fobią, a innego podejścia będzie potrzebował klient pragnący zrozumieć, dlaczego wciąż nie udało mu się stworzyć szczęśliwego związku romantycznego.
Z drugiej strony faktem jest, że nurty różnią się poziomem udowodnionej skuteczności w postaci badań naukowych potwierdzających ich efektywność.
Spośród wszystkich nurtów najlepiej przebadany i posiadający największą liczbę doniesień naukowych potwierdzających skuteczność jest nurt poznawczo-behawioralny (CBT).
Przed przystąpieniem do psychoterapii warto zapoznać się z ogólną charakterystyką najpopularniejszych nurtów i wybrać specjalistę, który pracuje w oparciu o nurt, którego założenia i metody są dla Ciebie atrakcyjne.
Krótki przegląd nurtów psychoterapeutycznych
Poniżej znajdziesz krótkie charakterystyki najważniejszych nurtów psychoterapeutycznych wraz ze wskazaniem dla jakiego typu wyzwań i jakiego typu klienta są dedykowane.
Pamiętaj, że wśród terapeutów znajdziesz także specjalistów łączących różne podejścia. Poniższe nurty dzielą się dalej na bardziej szczegółowe metodyki pracy (np. terapia akceptacji i zaangażowania ACT należąca do nurtu poznawczo-behawioralnego, czy eklektyczna psychoterapia zorientowana na proces).
1. Podejście behawioralne i poznawczo-behawioralne
Terapia behawioralna koncentruje się na modyfikacji niepożądanych zachowań poprzez techniki uczenia się, takie jak warunkowanie.
Terapia poznawczo-behawioralna koncentruje się na zmianie negatywnych wzorców myślenia i zachowań.
Ten rodzaj terapii uczy pacjentów identyfikacji i zmiany myśli, które prowadzą do destrukcyjnych zachowań i emocji.
Jest skuteczna w większości problemów natury psychicznej: w leczeniu depresji, lęków, zaburzeń obsesyjno-kompulsyjnych, zespołu stresu pourazowego i fobii oraz wielu innych.
Idealna dla osób preferujących strukturalne i krótkoterminowe podejście, skupione na konkretnych celach i technikach.
Polecana jako pierwsze i podstawowe źródło pomocy psychoterapeutycznej.
2. Podejście psychoanalityczne i psychodynamiczne
Opierają się na założeniu, że nieświadome myśli i uczucia wpływają na nasze zachowanie. Psychoanalitycy i terapeuci psychodynamiczni pomagają pacjentom zrozumieć te nieświadome procesy i konflikty. Proces terapeutyczny może obejmować wolne skojarzenia, interpretacje snów i analizę przeniesienia.
Praca w tym nurcie jest pomocna w pracy z głęboko zakorzenionymi, długotrwałymi problemami emocjonalnymi, zaburzeniami osobowości, problemami z relacjami i samooceną.
Dedykowana osobom gotowym na długoterminową, intensywną terapię, zainteresowanych dogłębną analizą swojej psychiki i przeszłości.
3. Podejście humanistyczne i egzystencjalne
Skupia się na potencjale człowieka do samorozwoju i samorealizacji i na poszukiwaniu sensu życia, odpowiedzialności i wolności osobistej. Pomocna w kryzysach egzystencjalnych, utracie sensu życia, dla osób poszukujących zrozumienia siebie, rozwoju osobistego i lepszego radzenia sobie z codziennymi stresami.
4. Podejście systemowe
Koncentruje się na dynamice relacji w rodzinach i systemach społecznych. Terapeuci systemowi analizują wzorce komunikacji i interakcji między członkami rodziny. To bardzo efektywne podejście w terapii rodzinnej i małżeńskiej, problemach komunikacyjnych i rozwiązywaniu konfliktów w różnego rodzaju relacjach.
Jaki nurt psychoterapii wybrać?
Wybór odpowiedniego nurtu psychoterapii jest kluczowy, aby osiągnąć zamierzone cele terapeutyczne.
Różne nurty psychoterapii oferują różnorodne podejścia i techniki, które mogą być bardziej lub mniej skuteczne w zależności od indywidualnych potrzeb.
Jeśli nie chcesz analizować szczegółowo tej kwestii to wybierz nurt poznawczo-behawioralny (CBT) – ma najlepiej udokumentowaną skuteczność działania na największą liczbę problemów.
Rodzaj problemu lub zaburzenia
Niektóre nurty psychoterapii są bardziej skuteczne w leczeniu określonych problemów, niż inne. Na przykład:
- terapia poznawczo-behawioralna (CBT) jest często rekomendowana dla osób z depresją, lękiem, zaburzeniami obsesyjno-kompulsyjnymi i PTSD,
- terapia psychodynamiczna może być skuteczna w pracy z głębokimi, nieświadomymi konfliktami, często związanymi z wczesnymi doświadczeniami z dzieciństwa,
- terapia systemowa jest często stosowana w pracy z rodzinami i parami, pomagając im w rozwiązywaniu konfliktów i poprawie komunikacji.
Różne podejścia mogą być lepsze w osiąganiu różnych celów.
Na przykład, jeśli celem jest lepsze zrozumienie siebie i swoich wewnętrznych motywacji, terapia psychodynamiczna może być odpowiednia.
Jeśli celem jest zmiana konkretnych zachowań lub myśli, terapia poznawczo-behawioralna może być bardziej odpowiednia.
Preferencje i styl pacjenta
Każdy pacjent ma swoje unikalne preferencje i styl pracy. Ważne jest, aby wybrać nurt psychoterapii, który będzie zgodny z osobistymi oczekiwaniami i komfortem pacjenta.
Niektóre osoby preferują bardziej strukturalne podejście, wtedy najlepszy będzie nurt poznawczo-behawioralny (CBT), podczas gdy inne mogą czuć się lepiej w bardziej swobodnej, refleksyjnej atmosferze (nurt humanistyczny lub psychodynamiczny).
Dostępność terapeutów i kwestie logistyczne
Nie wszystkie nurty psychoterapii są równie dostępne. W mniejszych miastach dostęp do specjalistów może być ograniczony.
Do tego warto rozważyć kwestie logistyczne, takie jak częstotliwość i koszt sesji. Różne nurty psychoterapii różnią się pod względem długości i intensywności terapii.
Na przykład, terapia poznawczo-behawioralna często jest krótkoterminowa i skoncentrowana na konkretnych celach, podczas gdy terapia psychodynamiczna może trwać kilka lat.
Pacjenci powinni rozważyć, ile czasu i zaangażowania są gotowi poświęcić na terapię.
Dowiedz się więcej:
- Jakie są nurty psychoterapii?
- Po co światu psychoterapia?
- Terapia psychodynamiczna: wady i zalety
- Terapia systemowa
- Terapia psychologiczna – kiedy ją podjąć? Na czym polega?
- Terapia schematów – na czym polega? dla kogo odpowiednia?
- Terapia grupowa – na czym polega i jakie są korzyści?
- Terapeuta: kim jest, jak pracuje i jak dobrze wybrać?
- Czym jest psychoterapia? Wszystko o psychoterapii