
Czy kiedykolwiek zastanawiałeś się, co oznacza zdrada emocjonalna? Może nawet doświadczyłeś jej na własnej skórze?
Zdrada emocjonalna często bywa subtelna, pełna niedopowiedzeń, a jednak może mieć głęboki wpływ na nasze relacje i poczucie własnej wartości.
Przyjrzyjmy się bliżej temu, co kryje się za pojęciem zdrady emocjonalnej i jakie konsekwencje niesie dla związków.
Skąd się bierze zazdrość w związku?
Zazdrość to nie tylko pojedyncze uczucie, ale cała gama emocji, myśli i reakcji, które odczuwamy w odpowiedzi na realne lub wyobrażone zagrożenie dla czegoś, co jest dla nas ważne – na przykład naszej samooceny lub związku.
W kontekście relacji zazdrość najczęściej pojawia się z powodu trzeciej osoby, która może stanowić zagrożenie dla więzi z naszym partnerem. Rywal ten, nawet jeśli istnieje jedynie w naszej wyobraźni, budzi w nas obawy, że może osłabić lub rozbić naszą relację.
Często uważa się, że osoby zazdrosne to te o niskim poczuciu własnej wartości – że ci, którzy czują się pewnie i dobrze o sobie myślą, nie martwią się o utratę ukochanej osoby. Jednak w rzeczywistości nie zawsze tak jest.
Rzeczywiście, stabilna samoocena może pomóc w radzeniu sobie z nieuzasadnioną zazdrością, kiedy partner jest lojalny.
Jednak jeśli pojawia się realne zagrożenie ze strony rywala, samoocena ma znacznie mniejszy wpływ na nasze reakcje.
A co, gdy nasz partner faktycznie okazuje zainteresowanie kimś innym?
To naturalne, że większość z nas poczuje zazdrość, ponieważ atrakcyjność i akceptacja są kluczowe dla naszej samooceny i poczucia własnej wartości.
Więcej o zazdrości w związkuEmocjonalna zdrada – czy jest groźna dla związku?
Tak, emocjonalna zdrada może być bardzo groźna dla związku.
Osłabia zaufanie, prowadzi do frustracji i bólu emocjonalnego, a także może prowadzić do fizycznej zdrady, jeśli problemy w związku nie zostaną rozwiązane.
Kluczowe jest, aby partnerzy otwarcie rozmawiali o swoich uczuciach i szukali wsparcia, gdy napotykają trudności.
Co uznajemy za zdradę?
Z tym że wierność w związku jest normą, a zdrada jest oceniana negatywnie moralnie, zgadza się większość ludzi.
Co jednak jest uznawane za zdradę? W tym przypadku możemy się spotkać z wieloma różnicami – zarówno pomiędzy poszczególnymi osobami, jak i całymi kulturami.
Najczęściej wymienianą formą zdrady bywa stosunek seksualny (niezależnie od rodzaju) – większość osób zgadza się z twierdzeniem, że współżycie z inną osobą jest jednoznaczną zdradą wobec partnera.
Większość osób zgadza się także, że emocjonalny związek z osobą inną niż własny partner jest zdradą.
Trudniejsze do ocenienia jako zdrada okazały się np. kontakty homoseksualne, flirt lub nawet stosunek seksualny z szefem, jeżeli to ma pomóc w karierze zawodowej czy załatwieniu jakiejś sprawy, a także korzystanie z usług prostytutki.
Można nawet odnaleźć jeszcze bardziej skrajne opinie – Imam Chomejni (szyicki przywódca duchowny) mówi o zdradzie, że „nie są nią pocałunki, spanie obok siebie, obejmowanie się i inne przyjemności, jeśli nie dotyczą narządów płciowych”.
To pokazuje, jak głębokie mogą być różnice kulturowe w tej kwestii (w chrześcijaństwie jednym z 10 przykazań jest „nie cudzołóż”).
W jednym z badań psychologicznych nad uczuciem zazdrości ukazały się bardzo ciekawe różnice między badanymi z różnych krajów – w studentach z byłej Jugosławii silne uczucie zazdrości wzbudzała myśl, że ich partner flirtuje z inną osobą.
Studenci węgierscy natomiast nie reagowali silną zazdrością na taki scenariusz wydarzeń.
Studenci z Holandii twierdzili, że byliby bardzo zazdrośni, gdyby dowiedzieli się, że ich partner ma fantazje seksualne dotyczące innej osoby, ale ta sytuacja nie okazała się szczególnie istotna dla studentów z Jugosławii.
Co zalicza się do zdrady emocjonalnej?
Zdrada emocjonalna to sytuacja, w której jedna osoba w związku nawiązuje bliską, intymną relację z inną osobą, co może prowadzić do osłabienia więzi z partnerem.
Różne osoby mają różną wrażliwość i w innym miejscu wyznaczać granice wierności i zdrady emocjonalnej.
Wiele osób zgodzi się jednak, że zdrada emocjonalna obejmuje takie zachowania, jak:
- Rozmowy i wiadomości: Intensywne i osobiste rozmowy z inną osobą, które wykraczają poza przyjaźń.
- Sekretność: Ukrywanie przed partnerem interakcji (a także cyber-relacji) z inną osobą.
- Emocjonalna bliskość: Dzielnie się z inną osobą myślami, uczuciami i problemami, których nie dzielimy z partnerem.
- Zaufanie i wsparcie: Szukanie wsparcia emocjonalnego u kogoś innego, co może prowadzić do budowania więzi, która osłabia relację z partnerem.
- Flirt: Czynności, które mogą być postrzegane jako flirt, takie jak komplementowanie, wyznania uczuć, przytulanie czy inne intymne gesty.
Czy flirt to zdrada emocjonalna?
Flirt może być postrzegany jako zdrada emocjonalna, jeśli przekracza granice przyjaźni i staje się intymny lub emocjonalnie zaangażowany. Kluczowe jest, jak obie strony definiują granice w swoim związku.
Jeśli flirt prowadzi do emocjonalnej bliskości, która zagraża relacji, można to uznać za zdradę.
Zdrada emocjonalna i seksualna
Rozróżniliśmy już zdradę seksualną i emocjonalną (obie mające silne poparcie w społeczeństwie, jako naganny czyn moralny i solidna podstawa do zakończenia związku).
Co ciekawe, w wielu badaniach dowiedziono silnych różnic międzypłciowych w tym, jakie emocje dany rodzaj zdrady wzbudza.
Z badań tych wynika, że kobiety są bardziej wrażliwe na zdradę emocjonalną, podczas gdy mężczyźni silniej reagują na zdradę seksualną.
Przy czym, należy pamiętać, że jest to pewna uśredniona zasada, a także to, że przedstawiciele obu płci uznali, że oba rodzaje zdrad zasługują na naganę i są wystarczającym powodem do zerwania związku.
Czy zdrada emocjonalna jest gorsza od fizycznej?
To, czy zdrada emocjonalna jest gorsza od fizycznej, zależy od indywidualnych odczuć i wartości.
Dla niektórych osób zdrada emocjonalna może być bardziej bolesna, ponieważ dotyczy bliskości i intymności, których szuka się w relacji.
Inni mogą uznać zdradę fizyczną za większy cios, ponieważ wiąże się z naruszeniem fizycznej lojalności.
Kluczowe jest, aby obie strony zrozumiały swoje uczucia i porozmawiały o nich.
Spadek po ewolucyjnych przodkach
Z punktu widzenia psychologii ewolucyjnej (czyli działu psychologii badającego zachowania ludzkie w ewolucji biologicznej i kulturowej) zazdrość w obliczu zagrożenia zdradą jest strategią broniącą przed rozpadem związku.
Mechanizm powstawania zazdrości ma swoje źródła w toku ewolucji i ma odmienne cele w przypadku kobiet i mężczyzn.
Pod względem biologicznym celem człowieka (a zarazem celem związków) jest reprodukcja, czyli spłodzenie, wydanie na świat i wychowanie potomstwa.
Kobiety są znacznie bardziej obciążone tym zadaniem (choćby przez sam fakt bycia w ciąży) – zależy im więc na dobrym materiale genetycznym dla potomka oraz na tym, by partner (ojciec dziecka) pomógł w wychowaniu dziecka – zapewniał bezpieczeństwo i opiekował się rodziną.
Dla kobiet częściej bardziej dotkliwa będzie zdrada emocjonalna, ponieważ zakochany w innej osobie mężczyzna jest bardziej skłonny przeznaczać jej i jej dzieciom swoje zasoby oraz nimi się opiekować, niż mężczyzna niezwiązany z inną osobą emocjonalnie, a „jedynie” uprawiający niezobowiązujący seks.
Mężczyźni także pragną przekazać swojemu potomstwu jak najlepsze geny, jednak ich sytuacja wiąże się z innym wyzwaniem – nie mają takiej pewności, jak kobiety, co do biologicznego ojcostwa dziecka.
Podczas gdy matka nie ma wątpliwości co do swojego związku z dzieckiem, u mężczyzn pojawia się dodatkowa niepewność, która może wpływać na ich podejście do relacji i rodzicielstwa.
Powstaje tutaj ryzyko wychowywania nieswojego dziecka, a więc „dbania o dalsze rozpowszechnianie się cudzych genów”.
Dla mężczyzn zazwyczaj bardziej dotkliwa będzie zdrada seksualna, gdyż wiąże się z możliwością ciąży partnerki z rywalem, natomiast zdrada emocjonalna nie niesie za sobą takich konsekwencji.
Co ciekawe – wymienione różnice międzypłciowe mogą wynikać w większym stopniu z wyuczonych ról płciowych w społeczeństwie, a nie z biologicznego faktu bycia kobietą lub mężczyzną.
Powstało już kilka rzetelnych badań szukających rozróżnienia na podstawie płci psychologicznej, a nie metrykalnej, a także badań nad związkami homoseksualnymi.
Niestety – tych badań nadal jest bardzo mało i na wiarygodne wyniki przyjdzie nam jeszcze poczekać.
Przyczyny zdrady (również emocjonalnej)
W różnorodnych badaniach szukano przyczyn, które zazwyczaj stoją za niewiernością w związku.
Przyczyny najczęściej powtarzające się, to:
- znudzenie i zniechęcenie – czyli po prostu brak zadowolenia z dotychczasowego wyglądu związku, rutyna i nuda w pożyciu seksualnym; czasem zdrada jest traktowana jako łatwiejsze wyjście niż stanięcie z partnerem twarzą w twarz i zakończenie relacji
- rutynowe lub niesatysfakcjonujące współżycie seksualne
- poszukiwanie ucieczki od frustracji
- lęk przed śmiercią i pozostaniem w tej samej sytuacji do końca życia (kompleks FOMO, poczucie, że „coś nas omija”)
- ciekawość
- zemsta lub zrobienie „na złość” partnerowi
- podbudowanie samooceny (aby udowodnić sobie lub innym własną atrakcyjność),
- u mężczyzn – jako realizacja założenia wyniesionego z kultury, że zdrada jest wyrazem męskości
- przejaw kryzysu wieku średniego
Sygnały i objawy zdrady emocjonalnej
Zidentyfikowanie zdrady emocjonalnej może być trudne, ale pewne sygnały i objawy mogą to sugerować. Oto niektóre z nich:
- Zmiana w komunikacji: Partner może stać się mniej otwarty w rozmowach, unikać dzielenia się swoimi myślami i uczuciami lub być bardziej zamknięty na tematy dotyczące relacji.
- Ukrywanie informacji: Jeśli partner zaczyna ukrywać swoje aktywności, np. podczas korzystania z telefonu czy mediów społecznościowych, to może być sygnał, że coś jest nie tak.
- Zwiększone zainteresowanie innymi osobami: Gdy partner staje się nagle bardziej zaangażowany w relacje z innymi osobami lub zaczyna często przebywać w ich towarzystwie.
- Emocjonalna odległość: Zmniejszenie bliskości i intymności w relacji to poważny sygnał, który może wskazywać na zdradę emocjonalną. Partnerzy mogą czuć się od siebie oddzieleni, a ich interakcje mogą stać się bardziej mechaniczne.
- Zmiany w codziennym zachowaniu: Nagłe zmiany w zachowaniu, np. nowe hobby, przyjaciele czy nietypowe nawyki, mogą wskazywać na to, że jedna z osób jest zaangażowana emocjonalnie gdzie indziej.
- Wzmożona defensywność: Jeśli partner staje się nagle bardziej defensywny lub złośliwy w rozmowach na temat relacji, może to być oznaką, że coś się dzieje.
Z czego składa się miłość i związek?
Zadaniem psychologii jest wyjaśniać różne zjawiska związane z człowiekiem i jego strefą psychiczną – nie inaczej jest z miłością.
Psycholog Robert Sternberg wyróżnił trzy podstawowe składowe miłości, są nimi:
- intymność
- namiętność
- zobowiązanie
Każdy z tych czynników ma inną dynamikę i inną funkcję pełni w związku – a także ma różny wpływ na ewentualne zakończenie relacji.
Intymność to pozytywne uczucia do partnera, a także powodowane nimi działania wobec partnera – takie, które umacniają bliskość, przywiązanie i wzajemną zależność.
Namiętność natomiast to silne emocje – co ciekawe, nie tylko pozytywne, ale też negatywne, na przykład zazdrość i tęsknota. Dodatkowo występuje także silne pobudzenie fizjologiczne.
Intymność związana jest też z bardzo silną motywacją do maksymalnego połączenia się z partnerem.
Zobowiązanie jest działaniem, myślami i decyzjami, które mają na celu umacnianie związku, utrwalanie go i utrzymywanie w dobrej kondycji.
To właśnie zobowiązanie sprawia, że jesteśmy w stanie działać na rzecz swojego partnera, nawet jeżeli jest to sprzeczne z naszym interesem.
Występowanie wszystkich tych trzech komponentów przez dłuższy czas, to niemal związek idealny – partnerzy, którzy sobie ufają (intymność), pociągają się wzajemnie (namiętność) i wspólnie pracują nad własnym związkiem w celu jego umocnienia (zobowiązanie).
Niestety, taki stan występuje dość rzadko, a jeśli już, to jest stosunkowo krótkotrwały.
Sternberg zaproponował też model faz rozwoju związku, który znalazł poparcie w wielu badaniach.
Oto naturalny przebieg związku, według modelu Sternberga:
- Zakochanie (tylko namiętność) – naturalny początek miłości rozpoczyna się od namiętności, często opisywanej jako „iskra” między dwojgiem ludzi, naturalne jest wtedy dążenie do jak największej ilości czasu spędzanego wspólnie
- Romantyczne początki (namiętność i intymność) – jeżeli pierwsza faza przebiegnie pomyślnie, to ta dwójka ludzi zacznie się do siebie zbliżać i zaistnieje między nimi intymność, faza ta polega m.in. na poznawaniu się coraz lepiej, poznawaniu swoich rodzin, problemów i tajemnic
- Związek kompletny (namiętność, intymność i zaangażowanie) – to właśnie ta „idealna” faza związku, która następuje, jeśli poprzednie przebiegną pomyślnie – można powiedzieć, że to szczęśliwy związek (choć w tej fazie, jak i każdej innej, mogą pojawiać się konflikty)
- Związek przyjacielski (intymność i zaangażowanie) – pierwsza zanika namiętność, faza często opisywana jako „wkradanie się nudy i rutyny do związku”
- Związek pusty (samo zaangażowanie) – jest to bycie ze sobą z przyzwyczajenia i dokonanych zobowiązań (np. małżeństwa, tworzenia rodziny), często następuje po nim rozpad
Istotne w tym modelu jest poznanie dynamiki związku i zrozumienie, kiedy pojawia się pokusa zdrady emocjonalnej i seksualnej.
Wykluczając osobiste cechy i skłonności do zdrady, mamy dwa takie momenty:
- Związek przyjacielski – zanikanie namiętności, jeżeli u jednego z partnerów przychodzi bardziej naturalnie, to drugi może poczuć pokusę zdrady seksualnej i poczucia namiastki takiej namiętności z inną osobą
- Związek pusty – brak wcześniejszej intymności połączony z silną potrzebą jej poczucia, może kusić zdradą emocjonalną – odczuwany jest brak połączenia z partnerem, może pojawić się także poczucie samotności w związku.
To, co należy wyraźnie podkreślić, to to, że nie każdy związek przechodzi przez wszystkie te fazy.
Może okazać się, że związek rozpadnie się wcześniej, a także, że zatrzyma się na którejś ze „szczęśliwych” faz (na przykład na związku kompletnym lub związku przyjacielskim) i w ten sposób partnerzy zdołają go utrzymać do końca swojego życia.
Samotność w związkuJak poradzić sobie ze zdradą emocjonalną?
Jeśli doświadczyłeś lub doświadczyłaś zdrady emocjonalnej ze strony małżonka lub partnera, to naturalne jest przeżycie kryzysu i wątpliwości co do tego, co należy zrobić dalej.
Pierwszy krok, a zarazem najważniejszy, to decyzja – czy będziecie się starać ten związek ratować, czy to już koniec.
Najlepiej byłoby, gdyby partnerzy w tym celu spokojnie porozmawiali, w sprzyjających ku temu warunkach (w odosobnieniu, bez pośpiechu). Niestety, czasem nie jest to możliwe i związek kończy się nagle – na przykład w momencie odejścia partnera do dotychczasowego kochanka lub kochanki.
W każdym wypadku, nawet jeśli związek ma się zakończyć, warto skorzystać z terapii dla par.
Pomoże to uporać się z zaistniałą sytuacją, a także lepiej zrozumieć jej podłoże, co ułatwi otrząśnięcie się po ewentualnym zerwaniu lub rozwodzie.
Psychoterapeuta stworzy też dobre warunki do rozmów, nadzorując atmosferę i zasady, w jakiej prowadzona jest rozmowa.
Jeśli zdecydujesz się pozostać z partnerem po zdradzie, czeka Was droga do odbudowania zaufania.
Warto wspierać ten proces rozmowami i wspólnym ustalaniem odpowiednich dla Waszego związku norm i zasad.
Jeżeli natomiast zdrada doprowadziła do decyzji o rozstaniu, to warto, aby mimo wszystko postarać się ochłonąć i przeprowadzić rozstanie w jak najspokojniejszych warunkach.
Warto także (według indywidualnych możliwości) porozmawiać o tym, co zaszło, tak, aby osoba zdradzona mogła „zamknąć” tę sprawę w swoim umyśle i emocjach.
Niestety – rozstania nigdy nie są łatwe.
Często ten proces przypomina żałobę po śmierci ukochanej osoby i – podobnie jak w przypadku żałoby – najważniejsze jest dać sobie czas i przestrzeń na przebolenie straty.
Kiedy zdrada emocjonalna oznacza koniec związku?
Zdrada emocjonalna może prowadzić do zakończenia związku w różnych okolicznościach. Istnieje kilka kluczowych sytuacji, które mogą wskazywać, że relacja nie ma szans na dalszy rozwój po zdradzie:
- Brak chęci do naprawy: Jeśli jedna lub obie strony nie są gotowe na pracę nad odbudową zaufania, to może oznaczać, że związek jest skazany na niepowodzenie. Chęć do zmiany i wzajemnego zrozumienia jest kluczowa w procesie naprawy.
- Zachowanie partnera: Jeżeli partner, który zdradził emocjonalnie, nie wykazuje skruchy, nie próbuje zrozumieć bólu drugiej osoby lub nie podejmuje działań mających na celu naprawę relacji, to sygnał, że może nie zależeć mu na związku.
- Naruszenie granic: Zdrada emocjonalna często związana jest z naruszeniem zaufania i ustalonych granic w relacji. Jeśli zdrada zdarza się wielokrotnie i partnerzy nie potrafią ustalić nowych granic, związek może być nieodwracalnie uszkodzony.
- Trwały brak bliskości: Zdrada emocjonalna prowadzi często do utraty intymności i bliskości w związku. Jeśli partnerzy nie są w stanie odbudować tej bliskości, może to prowadzić do naturalnego zakończenia relacji.
- Szkody emocjonalne: Jeżeli zdrada spowodowała głębokie rany emocjonalne i jedna z osób nie jest w stanie ich przeboleć, może to doprowadzić do zakończenia związku. Czasami trudności w uzdrowieniu po zdradzie są zbyt duże, aby kontynuować relację.
Praca nad związkiem po zdradzie emocjonalnej
Praca nad odbudową związku po zdradzie emocjonalnej to proces, który wymaga czasu, cierpliwości i zaangażowania obu stron. Oto kroki, które mogą pomóc w tym trudnym procesie:
- Szczera komunikacja: Kluczowym krokiem jest otwarta i szczera rozmowa na temat zdrady. Partnerzy powinni podzielić się swoimi uczuciami, myślami oraz obawami. Ważne, aby nie oceniać się nawzajem, lecz skupić się na zrozumieniu sytuacji.
- Zrozumienie przyczyn zdrady: Partnerzy powinni zidentyfikować przyczyny zdrady emocjonalnej, co pozwoli zrozumieć, co się wydarzyło i dlaczego. To może obejmować omówienie problemów w komunikacji, intymności lub zaspokajaniu potrzeb emocjonalnych.
- Ustalanie granic: Odbudowa związku wiąże się z ustaleniem nowych granic i zasad, które pomogą uniknąć podobnych sytuacji w przyszłości. Warto wspólnie ustalić, co jest akceptowalne, a co nie, oraz jak obie strony mogą wspierać się nawzajem.
- Terapia dla par: Rozważenie terapii może być niezwykle pomocne. Terapeuta może dostarczyć narzędzi i strategii do radzenia sobie z emocjami oraz pomoże w tworzeniu przestrzeni do konstruktywnej rozmowy.
- Czas na uzdrowienie: Odbudowa zaufania i bliskości wymaga czasu. Partnerzy muszą być gotowi na to, aby dać sobie nawzajem przestrzeń na uzdrowienie, a jednocześnie aktywnie pracować nad relacją.
Podsumowanie
Zazdrość to naturalny ludzki odruch, który szczególnie intensywnie objawia się w relacjach, zwłaszcza w obliczu zdrady partnera. Mimo że zdrada jest powszechnie potępiana, pozostaje zaskakująco częstym zjawiskiem, które często prowadzi do rozpadu związków i rozwodów.
Granice tego, co uznajemy za zdradę, są płynne i mogą się różnić w zależności od kultury i indywidualnych przekonań. Niemniej jednak większość ludzi zgadza się co do dwóch głównych rodzajów zdrady: seksualnej i emocjonalnej.
Zdrada seksualna odnosi się do odbycia niezobowiązującego stosunku seksualnego z osobą inną niż własny partner. Z kolei zdrada emocjonalna polega na nawiązaniu głębokiej romantycznej relacji z osobą trzecią.
Badania pokazują, że mimo iż obie formy zdrady są postrzegane jako równie poważne i zagrażające związkowi, istnieją znaczące różnice w ich odbiorze w zależności od płci.
Źródła
- Naszczyńska A., Lew-Starowicz Z.,(2009) Wpływ płci i inteligencji emocjonalnej na postawy wobec zdrady, Przegląd Seksuologiczny 4:12-15
- Banaszkiewicz P., (2018) Różnice międzypłciowe w zazdrości – perspektywa psychologii osobowości a perspektywa psychologii ewolucyjnej
- Machaj A., (2008) Przyczyny i konsekwencje niewierności kobiet w związkach heteroseksualnych, Przegląd Terapeutyczny 4/2008
- Szostek P., (2017) Zazdrość romantyczna: kluczowe koncepcje teoretyczne i narzędzia pomiaru, Psychologia Społeczna 41:130-141
- Wojciszke B., (2011) Psychologia społeczna, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar
- Aronson E., Wilson T. D., Akert R. M., (1997) Psychologia społeczna: serce i umysł, Poznań: Zysk i S-ka
- Ściupider-Młodkowska, M. (2020). Miłość, wierność i odpowiedzialność w przestrzeniach spotkań młodzieży studiującej. Studia Edukacyjne, (56), 235-251.
1 komentarz "Zdrada emocjonalna – skąd się bierze i jak sobie z nią radzić?"

Krs
Kobiety 45&50+ są narażone na coś takiego, chcą się podobać młodszym i wysłuchiwać komplementy na każdym kroku