ADD, czyli zaburzenia koncentracji uwagi: objawy i leczenie

ADD?

Chodzisz z głową w chmurach?

Nigdy nie wiesz, gdzie zostawiłeś swoje rzeczy?

Nie możesz skupić się na prostym zadaniu, bo ciągle Cię coś rozprasza?

Być może mierzysz się z ADD, czyli ADHD z przewagą zaburzeń uwagi.

Czy ADD to prawdziwa diagnoza?

Czym różni się ADD od ADHD?

Jak sobie radzić i wieść szczęśliwe życie z ADD?

Co to jest ADD – Attention Deficit Disorder?

Zespół deficytu uwagi (ADD) to termin, który jest czasami używany w odniesieniu do zespołu nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi (ADHD). 

Samo ADD – Attention Deficit Disorder – oznacza zespół deficytu uwagi.

Jest to jeden z podtypów ADHD (zespołu nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi), w którym nie występują lub w występują w minimalnym stopniu objawy nadpobudliwości ruchowej.

Obecnie rozpoznaje się trzy podtypy ADHD: 

1. z przewagą zaburzeń uwagi (czasami nazywany ADD), 
2. z przewagą nadruchliwości i impulsywności,
3. typ mieszany.

Chociaż termin ADD jest technicznie rzecz biorąc podtypem ADHD, a nie osobnym zaburzeniem – nadal jest czasami używany w odniesieniu do kogoś, kto ma głównie nieuważne ADHD, które powoduje trudności z koncentracją, ale nie obejmuje objawów nadpobudliwości.

Na czym polega koncentracja uwagi?

Koncentracja uwagi to umiejętność skierowania i utrzymania swojej uwagi na określonym zadaniu, wydarzeniu lub informacji, pomijając inne bodźce i dystrakcje.

Polega na skupieniu się na jednym punkcie i wykluczeniu wszystkiego, co jest zbędne.

Można ją porównać do skierowania skupionego strumienia światła, aby uzyskać mocniejsze i skoncentrowane oświetlenie.

Koncentracja uwagi jest istotną umiejętnością, przydatną w wielu czynnościach, takich jak uczenie się, pisanie tekstu, czy rozmowa z drugą osobą.

Czy ADD to choroba?

Obecnie ADHD (a więc także jego podtypy, w tym ADD) jest definiowane jako neurobiologiczne zaburzenie występujące u dzieci, młodzieży i dorosłych.

ADHD nie jest wynikiem złego wychowania, braku dyscypliny czy lenistwa.

To stan, który ma podłoże neurologiczne i ma wpływ na sposób, w jaki jednostka przetwarza informacje i reaguje na bodźce zewnętrzne.

Choć ADD określamy jako zaburzenie, to w przeciwieństwie do niektórych innych zaburzeń i chorób psychicznych (takich jak depresja, czy zaburzenia lękowe) nie podejmuje się kroków do „wyleczenia” tego stanu, tylko traktuje się je jako pewnego rodzaju dyspozycja danej osoby – terapia ADHD i ADD polega więc w większym stopniu na nauce życia z tą diagnozą i łagodzeniu negatywnych objawów.

Jakie są objawy ADD?

Osoby z nieuważnym typem ADHD mają trudności ze zwróceniem uwagi lub utrzymaniem koncentracji przez długi czas.

Niektóre z objawów ADD obejmują:

• łatwe rozpraszanie się (wychodzenie ze stanu skupienia z powodu odwrócenia uwagi przez inne bodźce),
• trudności w podążaniu za wskazówkami,
• trudność w utrzymaniu długotrwałej pracy nad jednym zadaniem,
• częste zapominanie (np. co mieliśmy teraz zrobić, czy zabraliśmy ze sobą klucze),
• ciągłe gubienie rzeczy (np. zapominanie gdzie położyliśmy telefon),
• brak zwracania uwagi na szczegóły,
• problemy z utrzymaniem porządku,
• krótki czas koncentracji.

Dzieci z ADD mogą wydawać się znudzone lub niezainteresowane zajęciami w klasie.

Mogą mieć skłonność do rozmarzenia lub zapominania i pracować w wolnym tempie. Ich zadania domowe, biurka i szafki mogą wyglądać na zdezorganizowane.

Mogą zgubić materiały w szkole i w domu.

Bezpłatny test online depresji

ADD – leczenie

Nie ma lekarstwa na ADD, ale leczenie może pomóc dzieciom i dorosłym radzić sobie z negatywnymi objawami i poprawić codzienne funkcjonowanie.

Leczenie może obejmować leki, psychoterapię lub połączenie tych dwóch.

Rodzaj wybranego leczenia zależy od objawów i potrzeb danej osoby.

Życie z ADD, czyli jak sobie radzić?

Jeśli masz ADD (Attention Deficit Disorder) lub podejrzewasz, że mogą występować u Ciebie objawy tego zaburzenia, istnieje wiele sposobów, które mogą Ci pomóc radzić sobie z trudnościami i wykorzystać swój pełen potencjał. 

Poniżej znajdziesz kilka porad dla osób z ADD.

Uzyskaj diagnozę i zrozum swoje ADD

Skonsultuj się z lekarzem lub specjalistą w zakresie zdrowia psychicznego, aby uzyskać diagnozę i lepsze zrozumienie swojego zaburzenia. Dowiedz się, jakie są Twoje konkretne objawy i jak wpływają na Twoje codzienne funkcjonowanie.

Psychoterapia osób z ADD obejmuje zwykle kilka kluczowych kwestii, takich jak:

• Edukacja i zrozumienie ADD: Pierwszym krokiem w psychoterapii nieuważnego typu ADHD jest zdobycie wiedzy na temat tego zaburzenia. Terapeuta może wyjaśnić, czym jest ADHD, jakie są jego objawy i jak wpływają na funkcjonowanie codzienne. Edukacja może pomóc osobie z ADD zrozumieć, dlaczego występują trudności w skupieniu uwagi i jak można zarządzać tymi wyzwaniami.
• Techniki zarządzania uwagą: Psychoterapia może skupiać się na nauczaniu konkretnych technik zarządzania uwagą. Terapeuta może wprowadzić metody, takie jak trening umiejętności poznawczych, strategie organizacyjne i planowanie czasu. Osoba z ADD może uczyć się skupiania uwagi na jednym zadaniu przez określony czas, identyfikowania rozproszeń i stosowania technik skupiania uwagi.
• Strategie organizacyjne: Terapeuta może pomóc osobie z ADD w opracowaniu strategii organizacyjnych, które ułatwią zarządzanie codziennymi zadaniami. Może to obejmować tworzenie harmonogramów, list zadań, przypomnień i systemów klasyfikacji. Dzięki temu osoba z ADD może lepiej kontrolować swoje obowiązki i unikać chaosu.
• Praca nad umiejętnościami społecznymi: Osoby z nieuważnym typem ADHD mogą mieć trudności w utrzymaniu uwagi podczas interakcji społecznych. Psychoterapia może skupić się na rozwijaniu umiejętności społecznych, takich jak słuchanie aktywne, czytanie sygnałów niewerbalnych i komunikowanie się efektywnie. Poprzez trening interpersonalny można poprawić zdolności komunikacyjne i budować trwałe relacje z innymi.
• Praca nad samooceną i radzeniem sobie z emocjami: ADD często wiąże się z wyzwaniami emocjonalnymi, takimi jak frustracja, niepokój czy niska samoocena. Psychoterapia może pomóc osobie z ADD w identyfikowaniu i radzeniu sobie z tymi emocjami. Terapeuta może wprowadzić techniki takie jak trening umiejętności radzenia sobie ze stresem, kognitywna terapia behawioralna czy techniki relaksacyjne.
• Wsparcie rodziny: Psychoterapia osoby z ADD, w szczególności dziecka, często obejmuje również wsparcie dla rodziny. Terapeuta może pomóc rodzinie zrozumieć ADD, jak również udzielić wskazówek dotyczących komunikacji i zarządzania objawami ADD w domu.

Ważne jest, aby pamiętać, że psychoterapia jest procesem indywidualnym i strategie terapeutyczne mogą być dostosowane do indywidualnych potrzeb i celów każdej osoby.

Terapeuta będzie wspierać i dostosowywać terapię w celu osiągnięcia jak najlepszych rezultatów.

Organizuj swoje zadania

Zamiast frustrować się brakiem naturalnego zorganizowania, walcz z chaosem, tworząc listy rzeczy do zrobienia, plany i harmonogramy.

Wykorzystaj narzędzia takie jak kalendarze, planery, przypomnienia na telefonie lub aplikacje do zarządzania zadaniami.

Staraj się tworzyć struktury i rutyny, które pomogą Ci utrzymać porządek i skupienie.

Wykorzystaj metody wizualne

Używaj kolorów, oznaczeń i grafik, aby zwiększyć czytelność informacji.

Twórz diagramy, mapy myśli lub inne narzędzia wizualne, które pomogą Ci zrozumieć i zapamiętać informacje. 

Także w organizacji przestrzeni osoba z ADD może skorzystać na wizualnych technikach – np. kategoryzowania dokumentów w kolorowych teczkach, wykorzystania pudełek i koszy to segregacji przedmiotów.

Tworzenie struktury i rutyny

Ustalenie regularnego harmonogramu dnia może pomóc w utrzymaniu organizacji i zapewnieniu przewidywalności.

Jeśli wyrobisz sobie nawyki wykonywania powtarzalnych czynności w konkretnej kolejności, nie będziesz musiał przejmować się każdorazowym przypominaniem sobie, czy o czymś nie zapomniałeś.

Eliminowanie rozproszeń

Nieuwaga często wynika z łatwej rozpraszalności.

Osoba z ADD może dostosować swoje środowisko – na przykład dom, czy biurko w pracy – tak, aby jak najlepiej służyło jej potrzebom.

Ważne jest, aby stworzyć środowisko pracy wolne od bodźców, które mogą odciągać uwagę.

Wyłączanie telewizora, telefonu komórkowego i innych elektronicznych urządzeń może pomóc w skupieniu na zadaniach.

Dzielenie zadań na mniejsze części

Duże i złożone zadania mogą przytłaczać osobę z ADD i często prowadzą do prokrastynacji, czyli wiecznego odkładania zadań „na później”.

Dobrą strategią jest dzielenie ich na mniejsze, bardziej osiągalne części.

Można tworzyć listy kroków do wykonania i nagradzać się za każdy zrealizowany etap.

Nadrzędnym celem jest podzielenie większych zadań na takie elementy, którymi łatwo zarządzać i których efekt łatwo sobie zwizualizować.

Poszukaj wsparcia

Rozmawiaj z bliskimi o swoim ADD i poproś ich o zrozumienie i wsparcie.

Możesz również dołączyć do grup wsparcia lub dołączyć do społeczności online, gdzie możesz dzielić się doświadczeniami i uczyć się od innych osób z ADD. 

Rozważ także skorzystanie z profesjonalnego wsparcia – indywidualna psychoterapia pozwoli Ci skupić się na opracowaniu metod adekwatnych do Twojej sytuacji.

Bądź łagodny dla siebie 

Nie oczekuj perfekcji od siebie i nie bądź zbyt surowy, gdy napotykasz trudności.

Bądź cierpliwy i doceniaj małe postępy, jakie robisz.

Pamiętaj, że każdy ma dobre i złe dni, i ważne jest, aby dbać o swoje zdrowie psychiczne i dobre samopoczucie.

Jeśli czujesz, że objawy ADD dostarczają Ci wiele frustracji i stresu – skorzystaj z metod relaksacji lub z medytacji, aby zadbać o równowagę psychiczną i zdrową regulację emocji.

Pamiętaj, że każda osoba z ADD jest wyjątkowa, a metody, które sprawdzają się dla jednej osoby, mogą nie działać dla innej. Eksperymentuj, poznawaj siebie i odkrywaj, co najlepiej Ci pomaga w radzeniu sobie z ADD.

Bądź otwarty na naukę i nie wahaj się szukać profesjonalnej pomocy, jeśli tego potrzebujesz.

Podsumowanie

ADD to podtyp ADHD – z tą różnicą, że objawy nadpobudliwości ruchowej są minimalne lub nie ma ich wcale.

ADD jest pewną skłonnością, która choć często słabnie z wiekiem, prawdopodobnie będzie towarzyszyć Ci do końca życia.

Na szczęście istnieją skuteczne techniki radzenia sobie z negatywnymi objawami ADD – należą do nich psychoterapia, techniki samopomocy, a czasem także przyjmowanie leków.

Źródła

• Walecki, P. (2005). ADHD-zagadnienia neuropsychologiczne. Krakowskie Studia Małopolskie, 9, 267-292.
• Borkowska, A. (2005). Impulsywność poznawcza w zespole ADHD. Psychologia rozwojowa, 10(3).
• Wojnarska, A. D. (2019). Nieprzystosowanie społeczne osób dorosłych z ADHD–aspekty diagnostyczne. Lubelski Rocznik Pedagogiczny, 38(2), 89-109.
• Kołakowski, A. (2010). Psychoterapia ADHD. Psychiatria i Psychologia Kliniczna, 3(10), 182-188.
• Kupnicka, Z., Poraj, G., & Kaźmierski, J. (2017). ADHD u osób dorosłych–rozpoznawanie, przyczyny i skutki. Psychiatria i Psychologia Kliniczna, 17(3), 195-202.