Terapia Gestalt to jedna z odmian psychoterapii humanistycznej, która kładzie nacisk na świadomość, „tu i teraz” oraz pełne doświadczanie siebie i otaczającego świata.
Stawia na integrację myśli, emocji i ciała, pomagając lepiej zrozumieć własne potrzeby, uczucia i schematy działania.
Jest wykorzystywana w pracy zarówno z osobami doświadczającymi trudności emocjonalnych, jak i tymi, które chcą rozwijać swoją samoświadomość.
Na czym polega terapia Gestalt?
Głównym założeniem terapii Gestalt jest przekonanie, że aby dobrze funkcjonować, człowiek musi być świadomy swoich myśli, uczuć i reakcji, a także brać odpowiedzialność za własne wybory.
Zamiast skupiać się na przeszłości, ten nurt zachęca do koncentrowania się na chwili obecnej – „tu i teraz”.
W trakcie terapii pacjent:
- Uczy się uważności na swoje emocje i ciało – zauważa sygnały, które wcześniej mogły umykać jego świadomości.
- Pracuje nad pełniejszym wyrażaniem siebie – terapeuta może zachęcać do eksplorowania myśli, emocji i doświadczeń poprzez rozmowę, ćwiczenia z wyobraźnią, a nawet pracę z ciałem.
- Rozpoznaje swoje schematy działania – analizuje sposób, w jaki buduje relacje i reaguje na różne sytuacje.
- Ćwiczy branie odpowiedzialności za swoje życie – zamiast skupiać się na zewnętrznych okolicznościach, pacjent uczy się dostrzegać, co zależy od niego i jakie może podjąć działania.
Czy w Gestalt stawia się diagnozy?
Nie, terapia Gestalt nie koncentruje się na stawianiu diagnoz.
W przeciwieństwie do podejść medycznych, terapeuci Gestalt traktują pacjenta całościowo, zamiast przypisywać mu konkretne zaburzenie.
Zamiast etykietowania, terapeuta skupia się na procesie terapeutycznym i tym, jak pacjent może zwiększyć swoją samoświadomość oraz poprawić jakość życia.
Co to znaczy Gestalt?
Słowo Gestalt pochodzi z języka niemieckiego i oznacza „kształt”, „forma” lub „całość”.
W kontekście terapii odnosi się do idei, że człowiek powinien być postrzegany jako spójna całość – myśli, emocje, ciało i otoczenie są ze sobą powiązane.
W praktyce oznacza to, że terapia Gestalt nie skupia się na analizowaniu pojedynczych problemów, ale na tym, jak wszystkie aspekty życia pacjenta wpływają na jego doświadczenia.
Techniki stosowane w terapii Gestalt
Terapia Gestalt wyróżnia się kreatywnymi metodami pracy.
Jeśli zastanawiasz się jak wygląda sesja psychoterapii Gestalt, to w zależności od potrzeb pacjenta terapeuta może stosować na przykład takie techniki:
- Dialog z pustym krzesłem – pacjent siada naprzeciwko pustego krzesła i wyobraża sobie, że siedzi na nim inna osoba lub część jego własnej osobowości. Następnie prowadzi z nią dialog, co pomaga uświadomić sobie tłumione emocje i konflikty wewnętrzne.
- Eksperymenty – terapeuta zachęca pacjenta do podejmowania nowych zachowań, np. zmiany tonu głosu, innej postawy ciała czy wyrażania emocji w nowy sposób, aby sprawdzić, jakie to wywoła reakcje.
- Praca z ciałem – w terapii Gestalt ważne jest zwracanie uwagi na sygnały płynące z ciała, np. napięcia mięśniowe, gesty czy sposób oddychania. Pacjent uczy się, jak jego ciało odzwierciedla emocje i jak może je lepiej regulować.
- Uważność i koncentracja na „tu i teraz” – zamiast analizować przeszłość, terapeuta zachęca pacjenta do pełnego przeżywania chwili obecnej. Może pytać: „Co czujesz w tym momencie?”, „Jak twoje ciało reaguje na tę myśl?”.
Dla kogo jest terapia Gestalt?
Terapia Gestalt sprawdzi się szczególnie u osób, które:
- Czują, że w ich życiu brakuje autentyczności i spontaniczności.
- Mają trudności w wyrażaniu emocji i potrzeb.
- Doświadczają niskiego poczucia własnej wartości.
- Chcą lepiej rozumieć swoje reakcje i schematy działania.
- Poszukują głębszego kontaktu ze sobą i swoimi emocjami.
- Borykają się z lękiem, depresją, wypaleniem zawodowym czy trudnościami w relacjach.
Jakie są wady terapii Gestalt?
Terapia Gestalt ma wiele zalet, ale nie jest dla każdego. Oto kilka potencjalnych wad:
- Brak struktury – w przeciwieństwie do terapii poznawczo-behawioralnej (CBT), terapia Gestalt nie opiera się na ściśle określonych technikach czy zadaniach domowych, co może być trudne dla osób preferujących bardziej uporządkowane podejście.
- Nie zawsze skuteczna w leczeniu poważnych zaburzeń – choć terapia Gestalt pomaga w samoświadomości i radzeniu sobie z emocjami, nie zawsze jest najlepszym wyborem w przypadku zaburzeń psychicznych wymagających konkretnych interwencji, np. OCD czy zaburzeń psychotycznych.
- Wysoka intensywność emocjonalna – terapia może prowadzić do konfrontacji z trudnymi uczuciami, co bywa przytłaczające dla niektórych pacjentów.
- Brak nacisku na przeszłość – dla osób, które chcą przepracować traumy z dzieciństwa, koncentracja na „tu i teraz” może wydawać się niewystarczająca.
Czy terapia Gestalt jest skuteczna?
Badania i doświadczenia pacjentów wskazują, że terapia Gestalt może przynieść znaczące efekty w zwiększaniu samoświadomości, poczuciu własnej skuteczności, poprawie jakości relacji oraz w radzeniu sobie z trudnymi emocjami.
Skuteczność terapii w dużej mierze zależy od zaangażowania pacjenta oraz dopasowania tej metody do jego indywidualnych potrzeb.
Umów się na psychoterapię
Źródła
- Brownell, P. (2016). Contemporary Gestalt therapy.
- Saadati, H., & Lashani, L. (2013). Effectiveness of gestalt therapy on self-efficacy of divorced women. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 84, 1171-1174.
- Bretz, H. J., Heekerens, H. P., & Schmitz, B. (1994). A meta-analysis of the effectiveness of gestalt therapy. Zeitschrift fur klinische Psychologie, Psychopathologie und Psychotherapie, 42(3), 241-260.
- Greenberg, L. S. (1980). Training counsellors in Gestalt methods. Canadian Journal of Counselling and Psychotherapy, 14(3).
Dowiedz się więcej
- Jakie są nurty psychoterapii?
- Nurt humanistyczny w psychoterapii
- Jaki nurt terapii jest najskuteczniejszy?
