Wszystkie romantyczne relacje przechodzą przez wzloty i upadki. Wszystkie wymagają pracy, zaangażowania oraz chęci przystosowania się i zmiany wraz z partnerem. Co jednak, jeżeli nasz związek jest w fazie ciągłych problemów? Czy można zbudować relację, która wytrzyma problemy? Jak uratować związek, który się rozpada? Czy zawsze warto ratować związek? Skąd wiedzieć, kiedy nadszedł koniec?
Jak wspierać związek – wskazówki
Jednym z najgłębszych doświadczeń, jakie możemy mieć w naszym życiu, jest więź z drugim człowiekiem. Pozytywne i wspierające relacje pomogą nam poczuć się zdrowszymi, szczęśliwszymi i bardziej zadowolonymi z naszego życia.
Oto kilka wskazówek, które pomogą Ci rozwinąć bardziej pozytywne i zdrowe relacje:
Uczciwość to podstawa
Wszelkie kwestie, których unikasz lub fakty, których nie chcesz przyznać, prawdopodobnie podkopią Twój związek. Lepiej jest od razu stanąć twarzą w twarz z prawdą i zająć się nią, zamiast pozwolić, by na dłuższą metę sabotowała Wasz związek.
Przemyśl także wszystkie aspekty swojej relacji – swoje uczucia i myśli, uczucia i myśli drugiej osoby, a także ich zewnętrzny kontekst. Porozmawiajcie o nich otwarcie.
Mów o swoich uczuciach
To strategia komunikacji, w ramach której jesteś otwarty i szczery z bliskimi osobami w Twoim życiu na temat swoich uczuć, myśli i tego, co się z Tobą dzieje.
Na przykład, jeśli chcesz się przytulić, powiedz drugiej osobie, że chciałbyś się przytulić. Jednak bardzo ważne jest, abyś nie oczekiwał, że druga osoba ma obowiązek spełnić Twoje pragnienie. Po prostu komunikujesz swoje potrzeby, myśli i pragnienia. Partner może wtedy działać według własnego uznania, ale będąc świadomym Twojego spojrzenia.
Staraj się także używać komunikatu „ja”, czyli informować o Twojej stronie uczucia, a nie przerzucać odpowiedzialność (np. „jest mi przykro” zamiast „sprawiłeś mi przykrość”).
Ćwicz zestrojenie emocjonalne
Naucz się nie słuchać tylko tego, co mówi druga osoba, ale także emocji kryjących się pod słowami. Zwróć uwagę, czy druga osoba wydaje się zestresowana, wyczerpana, smutna, sfrustrowana, zdezorientowana, zadowolona, dumna, itp.
Zwróć uwagę na ton głosu, język ciała i to, co nie jest powiedziane, a także na treść słów. Takie dostrojenie emocjonalne podniesie twoją zdolność rozumienia drugiej osoby i reagowania w sposób prowadzący do szczęśliwego, długotrwałego związku.
Naukę odczytywania emocji drugiej osoby możesz też potwierdzać bezpośrednią komunikacją – na przykład pytając „mam wrażenie, że jesteś smutny, czy mam rację?”. Może być to też świetny punkt wyjścia do wartościowej rozmowy.
Szanuj granice i prywatność
Rozwój technologiczny ułatwia nam wzajemne śledzenie się i ciągłą komunikację. Jednak pozwalanie sobie nawzajem na prywatność, a także niezmuszanie drugiej osoby do robienia rzeczy, których wolałaby nie robić, pomaga zwiększyć szczęście w związkach, ponieważ buduje wzajemne zaufanie.
Prowadź zdrowe konflikty
Niespodzianka – konflikty mogą być zdrowe w związkach! Jeśli wejdziesz w związek, spodziewając się, że nigdy nie będziecie się kłócić, to Wasza pierwsza odwlekana kłótnia może doprowadzić nawet do końca związku. Zamiast tego naucz się strategii zdrowego rozwiązywania konfliktów i porozmawiaj o nich wcześniej z drugą osobą.
Nie walcz z różnicami
Ludzie i relacje cały czas się zmieniają. To nic złego, to po prostu fakt, który należy zauważyć i docenić.
Co więcej, ludzie się różnią, a mimo to mogą tworzyć zdrowy i trwały związek – o ile tylko pozwolą sobie na te różnice. Jeżeli macie zupełnie odmienne zdanie na jakiś temat, to czy koniecznie jedna osoba musi „przekonać” do swoich racji drugą? Czasem wystarczy po prostu zaakceptować, że Wasze zdania się różnią i żyć dalej. Takie różnice mogą też wprowadzić ciekawe dyskusje, o ile tylko nie przerodzą się w kłótnie.
Mój związek się rozpada – co robić?
Pewnie słyszałeś to już milion razy, ale warto to powtórzyć: nawet najsilniejsze związki stają przed wyzwaniami.
Budowanie szczęśliwego, zdrowego partnerstwa wymaga pracy i nie zawsze jest łatwe, zwłaszcza gdy doszło do nadużycia zaufania. Problemy są częścią życia i częścią związku. Celem nie jest skupianie się na przeszłości, ale praca nad wspólnym tworzeniem przyszłości, nad tym jak uratować związek.
Oto kilka wskazówek, które pomogą Ci pracować nad związkiem, w którym pojawiają się problemy.
Weź pełną odpowiedzialność za swoje winy
Jeśli doszło do zdrady lub w inny sposób zostało złamane zaufanie, ważne jest, aby wziąć pełną odpowiedzialność za to, co się wydarzyło i zrozumieć, jak Twoje zachowanie rani partnera.
Unikaj defensywy lub omijania swojego błędu, ale nie popadaj też w nienawiść do siebie. Jeśli skrzywdziłeś swojego partnera, łatwo wpaść w spiralę wstydu i rozczarowania sobą. Ale to nie pomoże żadnemu z was.
Zarządzaj oczekiwaniami
Porozmawiaj ze swoim partnerem i ustalcie podstawowe zasady, wspólną wizję na Wasz związek. Szczerość w stosunku do wzajemnych oczekiwań od samego początku może zapobiec niepowodzeniom i nieporozumieniom w przyszłości.
Zarezerwuj czas na randki
Bardzo ważne jest, aby znajdować regularnie czas i energię na celebrowanie Waszej relacji. Takie momenty pozwalają docenić to co dobre i oderwać się od codziennej rutyny.
Dopasujcie randki do Waszych możliwości – jeśli nie macie czasu lub finansów na romantyczny wyjazd, to nie martwcie się, to nie jest konieczne. Wspólny posiłek, wyjście do kina lub spacer także świetnie się sprawdzi.
Nie pozwól, aby świat kręcił się wokół Twojego partnera
Bliskość jest podstawą związku, ale nigdy nie należy popadać w skrajności.
Bez względu na to, jak bardzo kochasz partnera i jak cudowną osobą nie jest – nie zapominaj o samym sobie. Zadbaj o własne zainteresowania i swój rozwój. Szczęśliwy i zdrowy związek opiera się na symetrycznej relacji.
Angażuj się w czuły kontakt fizyczny
Czułość fizyczna ma niesamowitą moc. Przytulanie się w sposób w pełni obecny i świadomy, czy trzymanie się za ręce nie tylko zmniejsza stres i poprawia nastrój, ale także pozwala nawiązać psychologiczną bliskość.
Często łatwiej to powiedzieć niż zrobić. Jeśli fizyczna czułość nie przychodzi Ci z łatwością, możesz spróbować małymi krokami – na przykład kładąc dłoń na dłoni partnera.
Aktywnie słuchaj
Jeśli przyłapiesz się na tym, że w swojej głowie tworzysz plan kolejnej wypowiedzi, gdy druga połówka mówi, to tak naprawdę nie słuchasz.
Zwycięstwo w kłótni często tak naprawdę nie oznacza zwycięstwa. Jeśli chcesz naprawdę wynieść z kłótni coś dobrego – słuchaj i rozmawiaj, skup się na problemie a nie na obronie własnego zdania.
Powiedz „dziękuję” za małe rzeczy
Docenienie przez innych ludzi uskrzydla, szczególnie jeśli docenia nas jedna z najważniejszych osób w życiu – partner.
Otwarcie na pozytywy, zamiast skupienia na problemach, pozwala dostrzec sprawy, które normalnie mogą nam umykać. Obserwacja i docenianie nawet drobnych osiągnięć i przysług drugiej połówki nie tylko poprawi humor partnerowi, ale może także zwiększyć nasze zadowolenie z relacji.
Bawcie się razem
Czasami po prostu wpadasz w rutynę. Może to zabrzmieć banalnie, ale poświęcenie trochę czasu, nawet kilku godzin, na zrobienie czegoś niezwykłego, może mieć duże znaczenie.
Spróbuj odpocząć od tej samej starej rutyny i spędź czas uczestnicząc w nowych, podnoszących na duchu doświadczeniach.
Czterech jeźdźców apokalipsy dla związku
Psycholog John Gottman wskazał na cztery podstawowe kwestie, które mają najbardziej destrukcyjny wpływ związek – nazywając je „czterema jeźdźcami Apokalipsy”. Te kwestie to:
- krytyka – narzekanie, które polega na ataku na cechę osobowości partnera,
- pogarda – stawianie siebie ponad partnerem, poniżając go (np. poprzez słowa, ale także przewracanie oczami lub kpiny),
- defensywność – unikanie odpowiedzialności za swoją rolę w konflikcie,
- obojętność – gdy jeden partner odłącza się emocjonalnie od drugiego, brak zaangażowania we wspólne sprawy i problemy.
Wszystkie pary od czasu do czasu angażują się w co najmniej jedno, jeśli nie wszystkie z tych zachowań, ale szeroki zakres i duża częstotliwość takich zachowań może doprowadzić do rozpadu związku.
Kiedy warto udać się na terapię dla par?
Jednym z głównych powodów, dla których ludzie szukają terapii, jest pomoc w związkach. I chociaż poradnictwo dla par jest zwykle postrzegane tylko jako pomoc w związku z kryzysem, istnieje wiele powodów, dla których ludzie mogą ją stosować. Niektóre są małe, inne większe, ale wszystkie są ważne i zasługują na pracę nad nimi.
Oto kilka przykładów sytuacji, w których warto rozważyć terapię dla par:
- nauka komunikacji – komunikacja jest podstawą wszystkich relacji, a terapeuta może nauczyć partnerów, jak komunikować się w sposób pozytywny i efektywny.
- poradnictwo na początku wspólnej drogi – jest wiele potencjalnych problemów, które może napotkać para na początku wspólnego życia (na przykład przed ślubem). Terapia może być bezpiecznym miejscem, w którym partnerzy ustalą wspólne zasady i spójną wizję na wspólne życie.
- życie seksualne – seks może być czymś, co zbliża parę lub może być polem bitwy pełnym niepokoju, zażenowania, złości i bólu. Doradcy często mają do czynienia z problemami seksualnymi i mogą pomóc.
- rodziny patchworkowe – kiedy jeden lub oboje partnerzy mają dzieci z innego związku, tworzenie nowej wspólnej rodziny może dostarczać specyficznych trudności. Dla dobra dzieci (zarówno tych z poprzednich związków, jak i wspólnych) oraz dla dobra obojgu partnerów warto ustalić wspólnie zasady i tożsamość rodziny.
- zakończenie związku – kiedy związek się kończy, czy to za obopólną zgodą, czy w inny sposób, zarządzanie życiem może być trudne. Często ludzie muszą wyrazić złość, smutek i żal. Mogą również istnieć praktyczne kwestie do rozwiązania, takie jak mieszkanie i dzieci. Uzgodnienie tego, jak i kiedy się komunikować, to kolejny przykład kwestii, którą warto omówić w ramach poradnictwa dla par.
- budowanie zaufania – fundamentem każdego solidnego związku powinno być zaufanie. Poradnictwo może uczyć i pomagać parom w zrozumieniu procesu odzyskiwania zaufania, jeżeli zostało ono zerwane, lub pomóc zbudować zaufanie jeśli jedno lub oboje partnerów mają z tym problemy.
Znak końca – kiedy czas zakończyć związek?
Czasami, bez względu na to, jak bardzo starają się partnerzy, ich relacja po prostu nie działa. Wtedy warto zastanowić się nie nad tym jak uratować związek, ale czy warto go ratować. Faktem jest, że wiele relacji powinno się zakończyć. Szczególnie, gdy oboje partnerzy zrobili już wszystko, co w ich mocy i są zmęczeni kolejnymi próbami.
Jakie są powszechne powody do zakończenia związku?
- zatajone informacje – część osób, wchodząc w nowe związki zataja informacje, które mogłyby wpłynąć na ten związek, w nadziei, że ujawnią je wtedy, gdy partnerowi trudniej będzie ich zostawić. Do takich tajemnic mogą należeć na przykład duże długi (które ostatecznie muszą zostać spłacone ze wspólnych środków), dziecko z poprzedniego związku, problemy z prawem, czy obciążenie poważną chorobą.
- inne potrzeby i pragnienia – czasem niektórzy partnerzy odkrywają, że nie chcą rezygnować ze swoich pragnień, których partner nie podziela. Niektóre z takich nierozwiązywalnych konfliktów interesów to chęć posiadania dziecka przez tylko jednego partnera, wybór miejsca do życia, czy zarządzanie wspólnymi finansami.
- utrata zaufania – czasem zaufanie zostaje zniszczone nie z powodu utajonych informacji, ale bieżących decyzji partnera. Jednym z najczęstszych powodów zakończenia związku jest niedochowanie wierności przez partnera. Choć niektóre pary przechodzą przez to i udaje im się odbudować zaufanie, dla innych będzie to definitywny koniec.
- eskalujące problemy – czasem problemy, które początkowo wydają się tylko trochę irytujące, z czasem mogą przelać czarę goryczy i doprowadzić do końca związku. Mogą być to drobiazgi, jak sposób dbania o wspólny dom, aż po poważne problemy jak nadużywanie alkoholu.
- zewnętrzne problemy – można odnosić wrażenie, że silny związek przetrzyma każdą burzę. Jednak nawet wielka miłość i zaufanie nie są zasobami nieskończonymi i niektóre sytuacje zewnętrzne mogą podzielić kochających się ludzi. Poważne choroby, wypadki, problemy z prawem, utrata stabilności finansowej, strata dziecka lub niemożność jego poczęcia – takie sytuacje czasem przerastają nawet długotrwałe związki.
Podsumowanie
Każda relacja jest wyjątkowa, a ludzie decydują się na związki z wielu różnych powodów.
Częścią tego, co definiuje zdrowy związek, jest dzielenie wspólnego poglądu na temat zasad i dążeń we wspólnym życiu. To jest coś, co poznasz tylko wtedy, gdy porozmawiasz szczerze i dogłębnie ze swoim partnerem.
Znajomość podstawowych zasad zdrowych relacji i największych zagrożeń czyhających na jakość związku pozwala na zrozumienie jak możemy budować lepsze związki, a nawet jak uratować związek w sytuacji kryzysowej.
Źródła
- Henderson, A., Robey, P. A., Dunham, S. M., & Dermer, S. B. (2013). Change, choice, and home: An integration of the work of Glasser and Gottman. International Journal of Choice Theory and Reality Therapy, 32(2), 36-47.
- Grasza, J. (2013). Tworzenie udanego związku małżeńskiego (w świetle teorii i badań Johna Gottmana). Wydawnictwo Wałbrzyskiej Wyższej Szkoły Zarządzania i Przedsiębiorczości w Wałbrzychu, 139.
- Małus, A., Konarzewska, B., Szulc, A., & Galińska-Skok, B. (2013). Funkcjonowanie małżeństw zgłaszających się do terapii małżeńskiej. Psychiatr. Pol, 2, 173-184.
- PaPRZYCka, E., & Mianowska, E. (2020). Nietrwałość związków intymnych–społeczno-demograficzne uwarunkowania powodów potencjalnej decyzji o rozstaniu kobiet i mężczyzn. Przegląd Socjologiczny, 69(1), 81-105.
- Wyk, Sandra. (2000). Getting the love you want: a guide for couples. Health SA Gesondheid : Journal of Interdisciplinary Health Sciences. 5. 10.4102/hsag.v5i1.22.
- Stephenson, Kyle & Sullivan, Kieran & Christensen, Andrew. (2016). Couple Therapy.