Objawy nerwicy serca

Boli cię serce?

Od długiego czasu nie możesz uporać się z bólami w klatce piersiowej i kołataniem serca?

Lekarze nie mogą znaleźć przyczyny?

Powodem może wcale nie być samo serce ani Twoje ciało.

Objawy nerwicy serca mogą być podobne nawet do objawów zawału, ale jej czynniki mogą leżeć w psychice i odczuwanym lęku i stresie.

Co to jest nerwica serca?

Nerwica serca to dawna nazwa na schorzenie, które dzisiaj zostało podzielone na kilka różnych zaburzeń.

To, co kiedyś diagnozowano jako „nerwica”, dzisiaj znamy jako całą listę zaburzeń, których wspólnym podłożem jest lęk.

Natomiast „nerwice narządowe” (w tym nerwica żołądka, czy interesująca nas nerwica serca) to zaburzenia lękowe z objawami w postaci bólu w danym narządzie lub całym układzie.

Nerwica serca może także współwystępować z innymi zaburzeniami. Mimo tego, że podstawą tego zaburzenia jest psychika, objawy nerwicy nie podlegają świadomej kontroli osoby cierpiącej.

Inne nazwy, pod jakimi kryją się objawy nerwicy serca, to: zespół Da Costy, zespół drażliwego serca, zespół serca żołnierskiego, astenia nerwowo-krążeniowa, nerwica krążeniowa lub zespół wysiłkowy.

Somatyzacja

Somatyzacja, to najprościej mówiąc objawy fizyczne, powodowane czynnikami psychicznymi.

Objawy te kierują pacjenta do lekarzy ogólnych lub specjalistów, jednak badania nie przynoszą żadnego wyjaśnienia tych dolegliwości.

Somatyzacja może powodować ogólne objawy (najczęściej bóle głowy, przemęczenie, osłabienie) lub być skupiona w jednym obszarze, układzie lub narządzie (dlatego w nerwicy serca większość dolegliwości jest bezpośrednio związana z sercem i układem krwionośnym).

Objawy nerwicy serca

W spisie ICD-10, czyli klasyfikacji chorób używanej przez lekarzy, znaleźć możemy osobną jednostkę, obejmującą między innymi nerwicę serca (kod F45.3).

Charakteryzuje się takimi cechami:

• bóle są znaczące i utrudniają codzienne normalne funkcjonowanie (pracę, uczestnictwo w obowiązkach domowych itp.)
• pacjent odczuwa i opowiada o swoich objawach tak, jakby były spowodowane chorobą cielesną
• brak potwierdzenia w badaniach, by objawy były spowodowane problemami organizmu (najczęściej wykonuje się EKG i echo serca)
• pacjenci nadmiernie skupiają się na doświadczanych objawach
• zazwyczaj u pacjentów występują dwa typy objawów:
  – dające się zauważyć z zewnątrz (obiektywnie) objawy pobudzenia organizmu (mogą być to na przykład przyśpieszone bicie serca, poty, czerwienie się)
  – objawy tylko subiektywne, odczuwane przez pacjenta (na przykład ból w klatce piersiowej)

Dodatkowe objawy towarzyszące, które mogą spotkać osobę, cierpiącą na nerwicę serca to:

• ból i dyskomfort w klatce piersiowej
• kołatanie serca
• duszności
• napady paniki i odczuwanie lęku
• może pojawić się obawa przed śmiercią
• drżenie dłoni lub całych kończyn
• mrowienie rąk i warg
• zwiększona potliwość
• kołatanie serca
• przyspieszenie bicia serca
• zaczerwienienie skóry
• nudności i wymioty
• zawroty głowy
• omdlenia
• kłucie w klatce piersiowej, w okolicach serca
• uczucie ucisku, utrzymującego się czasem nawet do kilku godzin
• uderzenia gorąca
• biegunka
• dekoncentracja
• problemy z pamięcią
• przewlekłe zmęczenie

Wyżej wymienione objawy są najczęściej spotykane, lecz zazwyczaj pacjent odczuwa tylko kilka z nich, regularnie lub ciągle przez dłuższy czas (kilka miesięcy, czasem lat).

Objawy mogą nasilać się w okolicach trwania stresującej sytuacji lub podczas dużego wysiłku fizycznego.

Długotrwała nerwica serca może także prowadzić do uzależnień – od leków przeciwbólowych lub od alkoholu, który pozornie przynosi stan relaksu. Ponadto pojawić się mogą także zaburzenia snu oraz stany depresyjne i depresja.

Kogo dotyczy nerwica serca?

Nerwica serca może się pojawić w każdym wieku, choć najczęściej zdarza się między 20 a 30 rokiem życia.

Zaburzenie jest diagnozowane nieco częściej u kobiet niż u mężczyzn.

Nerwica serca jest dużo częściej diagnozowana u osób, których rodzice lub rodzeństwo borykało się lub boryka z depresją, lub uzależnieniem od alkoholu. Wcześniejsza nadwrażliwość na lęk i stres także zwiększa ryzyko wystąpienia tego zaburzenia.

Przyczyny nerwicy serca

Jednoznaczne przyczyny nerwicy serca nie są znane. Na rozwinięcie tego zaburzenia mogą wpływać:

• inne zaburzenia lękowe lub depresyjne
• życie w długotrwałym i silnym stresie (nawet jeśli nie jest on bardzo silny, to średni poziom stresu utrzymującego się długi czas, może mieć podobne skutki jak silny stres podczas traumatycznego wydarzenia)
• traumatyczne przeżycia (nawet takie, których doświadczono w dzieciństwie, mogą znaleźć swoje odbicie w dorosłym życiu)
• występowanie podobnych zaburzeń w rodzinie
• ogólna nadwrażliwość (niestety, niektórzy ludzie są po prostu bardziej podatni na lęk i stres)

Jak odróżnić nerwicę serca od somatycznej choroby serca?

Najważniejsze jest to, by w miarę szybko odróżnić nerwicę serca (czyli problemy o podłożu lękowym) od faktycznej choroby serca (czyli problemów o podłożu organicznym).

Jak można to odróżnić?

• w przypadku nerwicy serca, objawy zaczynają pojawiać się zwykle 20 a 30 rokiem życia, natomiast problemy z sercem najczęściej zaczynają się dopiero po 50 roku życia
• napady paniki i inne zaburzenia lękowe częściej możemy zauważyć u kobiet, a problemy sercowe u mężczyzn
• osoby z nerwicą serca mają tendencję do często zgłaszanych obaw (na przykład przed śmiercią) i dążą do wielu różnych badań, natomiast pacjenci z problemami sercowymi mają tendencję do bagatelizowania swoich objawów i zdają się na wskazówki lekarza

Pamiętaj, że powyższe punkty, to tylko wskazówki, dzięki którym możesz oszacować prawdopodobieństwo w danej sytuacji – czy to problem o podłożu lękowym, czy raczej choroba serca. Ostateczna diagnoza zawsze należy do specjalisty.

Jak sobie pomóc?

Nie warto bagatelizować nerwicy serca. Długotrwałe zaniedbanie może nawet prowadzić do faktycznego schorzenia tego organu (częsty i długotrwały stres powoduje szybsze i mocniejsze bicie serca, co w długim czasie może wpływać negatywnie i powodować choroby, a w efekcie pogorszenie samopoczucia).

Praktyczne porady na nerwicę serca:

Skorzystaj z pomocy specjalistów

• Udaj się do lekarza. Jest to bardzo ważne, aby wykluczyć choroby układu krwionośnego i innych. Tylko w takim wypadku specjalista będzie mógł stwierdzić z całą pewnością, że przyczyna leży w psychice.
• Warto udać się do specjalisty (psychiatry lub psychologa), który zdiagnozuje zaburzenie i podpowie, jak się z nim uporać. Mądra terapia, a czasem także leki przyśpieszą dojście do zdrowia, a czasem są wręcz niezbędne. W przypadku nerwicy serca stosuje się leki antydepresyjne, jednak one głównie niwelują objawy, natomiast zadaniem terapii jest eliminacja przyczyn. Psycholog pomoże  odnaleźć przyczyny zaburzenia, co jest niezbędne do ich wyeliminowania.

Pogłębiaj swoją wiedzę, świadomie ograniczaj stres i naucz się technik relaksacyjnych

• Edukuj się. Im więcej będziesz wiedział o swoim stanie, tym łatwiej będzie ci nad nim zapanować i opanować strach towarzyszący bólowi.
• Niweluj przyczyny stresu w Twoim otoczeniu. Przemyśl, które sytuacje dostarczają ci najwięcej lęku i stresu i postaraj się, w ramach możliwości, oszczędzić ich sobie. Oczywiście nie należy unikać codziennych obowiązków, ale jeżeli negatywny wpływ ma na Ciebie na przykład pewien znajomy, to ograniczenie kontaktów z nim może okazać się zbawienne.
• Naucz się kontrolować lęk. Można skorzystać z szeregu różnych metod relaksacyjnych, czyli takich, dzięki którym samodzielnie wprowadzisz swój organizm w stan relaksu.

Dbaj o sen, dietę i aktywność fizyczną

• Wysypiaj się. Ilość i jakość snu ma duży wpływ na odczuwanie stresu i emocji. Na pewno zauważyłeś, że niewyspani ludzie są bardziej drażliwi, szybciej się irytują i reagują bardziej emocjonalnie.
• Zadbaj o zdrową dietę. To, czym odżywiamy organizm, ma wielki wpływ także na to, w jakiej kondycji jest zdrowie psychiczne. Ponadto niedobór niektórych składników, na przykład witamin, może wpływać na samopoczucie psychiczne.
• Pamiętaj o aktywności fizycznej, regularne ruszanie się wpływa na gospodarkę hormonalną, a w efekcie ogranicza stres. Dodatkowo wspomaga działanie układu krwionośnego, czyli także funkcjonowanie serca.
• Warto ograniczyć lub całkowicie wyeliminować używki, szczególnie dlatego, że mają tendencję do podnoszenia ciśnienia. Takimi używkami są alkohol, kawa i papierosy.
• Nie rezygnuj z codziennych aktywności i hobby. Regularny i zrównoważony tryb życia pomaga zachować zdrowie psychiczne i nie zatracić się w chorobie.
• Można spróbować łagodzić ból i stres za pomocą naparów z ziół lub uspokajających leków bez recepty.

Po wyleczeniu z choroby bardzo ważne jest długotrwałe monitorowanie swojego stanu, w celu uniknięcia nawrotów.

Podsumowanie

Objawy nerwicy serca, choć do złudzenia mogą przypominać choroby układu krwionośnego, mają swoje przyczyny w psychice.

Lęki i stres, który przeżywasz, może być ujawniany właśnie w sposób fizyczny, poprzez bóle i szereg innych objawów. Objawy nerwicy serca mogą jeszcze dodatkowo wzmagać stres.

Aby zapanować nad nerwicą serca, trzeba zapanować nad jej przyczynami – czyli poznać jej cechy i opanować lęk, przywracając organizm do stanu relaksu.

Autor

Natalia Kocur - Psycholog, Psychoterapeutka

Założycielka Centrum Psychoterapii “Pokonaj Lęk”
 
Ukończyła psychologię na Uniwersytecie Jagiellońskim. Certyfikowana Psychoterapeutka Polskiego Towarzystwa Terapii Poznawczej i Behawioralnej (certyfikat nr 1500). Ekspertka zdrowia psychicznego. Więcej